Etapy rozwoju dziecka mogą nieco różnić się w zależności od gotowości maluszka do nauczenia się nowych rzeczy. Każde dziecko ma indywidualne tempo rozwoju. Ważne, aby niemowlę spędzało czas w atmosferze ciepła, bezpieczeństwa i miłości, które zapewnią mu optymalne warunki do nabywania nowych umiejętności.

W trakcie pierwszych 24 miesięcy życia dziecka należy regularnie zgłaszać się na planowane profilaktyczne wizyty lekarskie. Podczas nich pediatra oceni rozwój maluszka, który w większości przypadków odbywa się zgodnie z określonym schematem. Określa on przeciętny wiek niemowlęcia, w którym osiąga kolejny etap w swoim rozwoju. W uproszczeniu schemat rozwoju umiejętności ruchowych przedstawia się następująco:

• Niemowlę w 2. miesiącu życia podczas leżenia na brzuszku unosi głowę pod kątem 45 stopni. W 3[Izabela 1] . miesiącu życia utrzymuje ją w tej pozycji około pół minuty.
• W 5.-6. miesiącu życia dziecko siedzi z podparciem, w 7.-8. miesiącu życia siedzi stabilnie, a w 9.-10. miesiącu życia siada samodzielnie.
• Po 9. miesiącu życia maluszek zaczyna raczkować i podciąga się do pozycji pionowej.
• Około 12. miesiąca życia dziecko może (ale nie musi) samodzielnie stawiać pierwsze kroki ¹ ².

Schemat porządkuje umiejętności, które nabywa niemowlę. Należy przy tym pamiętać, że rozwój ruchowy dzieci przebiega bardzo indywidualnie, a ważne w nim są m.in. predyspozycje dziedziczone po rodzicach i warunki, w których rozwija się dziecko. Zanim rodzic zacznie się więc martwić, czy niemowlę rozwija się prawidłowo, warto aby porozmawiał o swoich wątpliwościach z lekarzem pediatrą.

¹Oblacińska A. i wsp. ABC bilansów zdrowia dziecka. Podręcznik dla lekarzy, Medycyna Praktyczna, 2017.

²Hellbrugge T., Hermann von Wimpffen J. Pierwsze 365 dni życia dziecka, Promyk Słońca, 1995.

• Uważa się, że około 6. lub 7. miesiąca życia dziecko powinno umieć obracać główkę w kierunku głosu najbliższych, przekręcać się na brzuszek i plecki, chwytać i utrzymywać grzechotkę, a może nawet przekładać ją z ręki do ręki.
• Wszystko dużo mocniej przyciąga teraz jego uwagę. Niemowlę z wielkim zainteresowaniem odkrywa świat, a każdy przedmiot, nawet ten codziennego użytku, staje się doskonałą zabawką. Zainteresowanie dziecka wzbudzić może szeleszcząca chusteczka, którą może zgniatać i rozwijać, a także drewniane łyżki czy łopatki, którymi na co dzień posługujesz się w kuchni. Entuzjazm wzbudzi także grzechotka, w której zamknięte zostały np. ziarenka, czy miękka, odbijająca się piłeczka.
• Dziecko półroczne siedzi z podparciem, a około 9. miesiąca życia siada samodzielnie. Oglądanie świata z nowej perspektywy jest takie fascynujące ³ ⁴!
  Zwykle dopiero po ukończeniu 9. miesiąca życia maluszek zaczyna siadać bez wsparcia. Specjaliści zalecają, aby nie zmuszać dziecka do siadania, gdy nie jest na to gotowe, czyli np. nie utrzymuje podniesionej główki. Prawidłowo rozwijający się maluch zacznie siadać w odpowiednim dla niego momencie.
• Po ukończenia 6. miesiąca można dostrzec już indywidualne cechy niemowlęcia. Maluszek reaguje uśmiechem i potrafi komunikować, jeśli czegoś nie lubi. Mama może dostrzec, że uśmiech dziecka jest inny, kiedy patrzy na nią, a inny, kiedy zerka na babcię i dziadka lub inne osoby. Maluszek chętnie słucha, kiedy się do niego mówi i próbuje naśladować słyszane dźwięki. Coraz chętniej gaworzy, składa i łączy sylaby, np. „ga-ga”.
• Niemowlę zaczyna także wykazywać żywe zainteresowanie innymi niemowlakami i przedmiotami ze swojego otoczenia, dlatego coraz bardziej świadomie nawiązuje kontakt z otoczeniem. Komunikując się z maluszkiem, warto mówić do niego ciepłym głosem, zadawać mu pytania i śpiewać. Te działania wspierają rozwój mowy i zachęcają dziecko do naśladowania.
• Warto zadbać także o to, aby aktywny maluch miał dużo miejsca na bezpiecznie ćwiczenie obrotów, siadania i podejmowanie pierwszych prób przemieszczania ciała. Maty dla dziecka nie ustawiaj zbyt blisko mebli i ścian. Warto przesunąć je na środek pomieszczenia – w miejsce, w którym maluch nie napotka przeszkód i nie nabije sobie guza. Pomocne w stymulowaniu rozwoju dziecka mogą być zabawki dostosowane do jego wieku, np. z kolorowymi elementami, grzechotki lub tablice symulacyjne. Przy ich pomocy dziecko może również ćwiczyć odruch chwytania.

³Oblacińska A. i wsp. ABC bilansów zdrowia dziecka. Podręcznik dla lekarzy, Medycyna Praktyczna, 2017.

⁴Hellbrugge T., Hermann von Wimpffen J. Pierwsze 365 dni życia dziecka, Promyk Słońca, 1995.