Dwuletnia dziewczynka placze na kolanach u taty

Bunt dwulatka – z czego wynika i jak sobie z nim radzić?

Dwulatek to mały zdobywca świata, który lubi eksperymentować. Pewnie stoi na własnych nogach i każdego dnia uczy się nowych umiejętności. Dziecko w tym wieku zaczyna zauważać swój wpływ na rzeczywistość i zdawać sobie sprawę z własnej odrębności – używa zaimka „ja” i coraz częściej mówi „nie”. Potocznie etap ten nazywany jest mianem buntu dwulatka. Na czym on polega?

Emocje dwulatka

Dziewczynka odmawia jedzenia, ktorym karmi ja mama.jpg

Między 18. a 30. miesiącem w życiu małego dziecka po raz pierwszy pojawia się wyraźna potrzeba decydowania o sobie. To czas, kiedy dotychczasowe zasady współpracy na linii rodzic-dziecko nie sprawdzają się tak dobrze, jak wcześniej. Dwulatek często korzysta ze słowa „nie”, co jest bardzo ważne dla jego rozwoju. Zgłaszanie sprzeciwu uczy go także rozpoznawania granic swojego wpływu oraz granic cielesnych między nim a drugą osobą.

Dziecko stoi już na własnych nogach, co daje mu możliwość samodzielnego działania. W tym okresie zdobywa nowe kompetencje i uczy się wytrwałości. Reakcją dwulatka na brak powodzenia w działaniu lub stawianie granic przez rodzica jest frustracja. Swoje rozdrażnienie okazuje w sposób intensywny, co wywołuje wiele emocji w całej rodzinie. Potocznie ten etap rozwoju nazywany jest buntem dwulatka.

Współpraca z dwulatkiem – jak sobie radzić w okresie buntu dwulatka?

Emocje dwulatka

Emocjonalność dziecka się zmienia. W tym wieku wiele już potrafi – wyraża dumę, wstyd, zakłopotanie, zazdrość, ale jeszcze nie wie, jak regulować ich intensywność i jak sobie radzić z frustracją. Reaguje w sposób intensywny – krzycząc czy płacząc, bo inaczej nie potrafi wyrazić tego, co przeżywa.

Drogi Rodzicu!

Intensywne reakcje nie wynikają ze złośliwości Twojego malucha, a jedynie z jego braku umiejętności regulowania siły reakcji i emocji. Rozwój samokontroli przebiega intensywnie od 2. roku życia i trwa przez kilka lat. Z czasem dwulatek będzie radził sobie coraz lepiej, kiedy coś wprawi go w niezadowolenie. Zanim to nastąpi, warto uzbroić się w cierpliwość.

O tym warto pamiętać

Dwulatek często nie jest w stanie opanować silnych przeżyć, ponieważ rozwój funkcji poznawczych i samokontroli nie jest jeszcze na wystarczającym poziomie. Nikt nie powierzyłby dwulatkowi opieki nad psem podczas spaceru, ponieważ dziecko nie jest wystraczająco silne, by utrzymać smycz. Sprawność dziecka i jego siła rozwija się z czasem. Dokładnie tak samo jak zdolność do odpowiadania na oczekiwania rodziców, stosowanie się do zasad, samokontrola czy panowanie nad emocjami.

Czy to możliwe, aby bunt dwulatka nie pojawił się w życiu małego człowieka?

Z pewnością są rodzice, którzy powiedzą, że nie pamiętają, by ich dziecko przeżywało bunt. Są też tacy, którzy na samą myśl poczują ulgę, że ich dziecko ma ten etap już za sobą. To, jakie będą objawy buntu dwulatka, zależy od temperamentu malucha.

Temperament – mam dwa lata i jestem, jaki jestem

Temperament to pakiet takich cech jak: zdolność do regulacji przeżyć, siła reakcji, czas jej trwania i kontrola impulsów. Temperament zależy od tego, jakie jest dziecko. Czy maluch potrafi chwilę zaczekać? W jaki sposób okazuje radość? Jak reaguje, gdy sprawy nie układają się po jego myśli? Badania wskazują na związek temperamentu mierzonego w wieku poniemowlęcym z cechami osobowości w życiu dorosłym¹. Przebieg buntu dwulatka zależy od cech indywidualnych. Jedno dziecko w wieku dwóch lat potrzebuje 30 minut, aby się uspokoić po wyładowaniu złości. Inne już po 5 minutach potrafi z radością zaangażować się w zabawę.

¹Shiner R., Caspi A. Personality Differences in Childhood and Adolescence: Measurement, Development, and Consequences. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 2003, 44, 1, 2-32.

Współpraca z dwulatkiem – jak sobie radzić w okresie buntu dwulatka?

Dwuletnia dziewczynka bawi sie gumowa kaczka
  • Stwórz okazje do decydowania. Możliwość dokonywania wyborów sprawia, że dziecko czuje się ważne i jest z siebie dumne. Dodatkowo kiedy dajesz wybór, zwiększasz szansę na spokojną reakcję dziecka. Możesz pozwolić dwulatkowi wybrać, jaką założy dziś koszulkę czy jakie zabawki chciałby mieć ze sobą podczas kąpieli.
  • Przekieruj uwagę. Zauważ i nazwij emocje dziecka. Przytul malucha, jeśli Ci na to pozwoli. Zadbaj też o to, aby dziecko miało szansę poradzić sobie z silnymi emocjami poprzez zaangażowanie się w inną aktywność.
  1. Twoje dziecko krzyczy, że chce zjeść chrupki, a Ty nie masz ich w domu lub uważasz, że to nie jest dobry moment na ich jedzenie? Powiedz mu, że widzisz, jak bardzo chce dostać chrupki, jednak czasem możesz spełnić jego życzenie, a czasem nie jest to możliwe. Po chwili zaangażuj je w inne zajęcie.
  2. Robisz obiad? Poproś o pomoc w mieszaniu składników. Przekierowaniu uwagi sprzyja rozbudzenie w dziecku ciekawości, np. „Co ja tu mam? O, jaka duża łyżka, kto będzie umiał wymieszać to wszystko?”.
  • Mów o tym, czego oczekujesz. Zamiast napominać, mów o tym, czego oczekujesz. Przekształć „problem” w umiejętność, której dziecko może się nauczyć. Jeśli dziecko bije kogoś lub coś, możesz mówić, żeby trzymało rączki przy sobie. Jeśli rozrzuca jedzenie, mów o tym, że talerzyki teraz stoją na stole. Mówiąc dwulatkowi o swoich oczekiwaniach, używaj bardzo prostego języka – to się sprawdza.
  • Zadawaj pytania o uczucia. „Zosiu, co znaczy Twoja mina? Jesteś zezłoszczona czy smutna?”. Dziecko z pomocą bliskich osób uczy się rozpoznawać, co czuje. Zadaniem mamy czy taty jest być dla dziecka jak lustro, które pomaga mu siebie zobaczyć i zrozumieć. Kiedy w trudnej sytuacji dziecko otrzyma należytą uwagę rodzica, szybciej będzie mogło uporać się ze złością. Dodatkowo z czasem będzie lepiej rozumiało swoje reakcje.
  • Stwórz dziecku okazję do rozładowania emocji. „Walka na miny” czy „bitwa na łaskotki” mogą być pomocne, kiedy dziecko się złości. Ważne, aby wcześniej, kiedy jest w dobrym humorze, doświadczyło tych zabaw – to zwiększy szanse na jego zaangażowanie, również w silnych emocjach.
  • Czasem odpuść, ale zwróć uwagę, kiedy to robisz. Rodzic okazujący zrozumienie oraz potrafiący stawiać granice zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa. Zbyt wiele wolności może być dla malucha ciężarem. Warto szukać równowagi między otwartością na pomysły dziecka a jasnym stawianiem oczekiwań.

Przykład buntu dwulatka – bunt w garderobie

Dwulatek nie ma poczucia czasu czy zobowiązań. Kieruje się przede wszystkim potrzebą zabawy. Sprawia to, że zakładając ubrania, przesuwa tam i z powrotem zamek w bluzie, przytula się do miłych materiałów czy z pasją rozrzuca całą zawartość szafy. W garderobie to wesoły urwis, ale też mały eksperymentator – powoli próbuje swoich sił przy ubieraniu. W zależności od nastroju współpracuje lub nie chce się ubierać, gdy nie ma na to ochoty – szczególnie, jeśli przerywa mu to zabawę.

Bulb

Nie martw się, gdy…

…maluch płacze, macha rękami w geście odmowy czy tarza się po podłodze. To częste reakcje podczas ubierania. Tak intensywnie okazywanie emocji jest związane z etapem rozwoju dziecka, rozpoznawaniem przez nie własnej odrębności i uczeniem się, jak z tej odrębności korzystać – metodą prób i błędów. Dwulatek rozwija zdolność do regulowania swojego zachowania zgodnie z zasadami proponowanymi przez dorosłego – rozwój tego procesu nadal będzie trwał w okresie przedszkolnym.

Jak wspierać samodzielność dziecka w garderobie i jednocześnie zwiększyć szansę na sprawne realizowanie planu dnia?

Dobre-samopoczucie-active

Daj możliwość decydowania w mniej ważnych sprawach

Żółta koszulka czy niebieski sweterek? Jeśli dziecku nic się nie podoba, prostymi słowami wytłumacz mu, że dostanie jeszcze jedno ubranko do wyboru i to będzie już ostatnia propozycja. Upewnij się, że słucha i przytakuje. W okresie buntu dzieci często zmieniają zdanie. Jeśli zapowiedziałaś, że to już ostatnie ubranko, a dziecko nadal chce przebierać w szafie, daj z siebie wszystko, aby być konsekwentnym rodzicem. Dwulatki to prawdziwe bystrzaki!

Dobre-samopoczucie-active

Połącz miłe czynności z pożytecznymi

Ubieranie może być bardzo nudne, ale jeśli śpiewacie przy tym piosenkę, może dwulatkowi uda się wykazać większą cierpliwością.

Dobre-samopoczucie-active

Opowiedz o tym, co się wydarzy

Warto przygotowywać dziecko na najbliższe plany, ale tylko krok na przód, np. jak skończy się piosenka, pójdziemy się ubrać.

Dobre-samopoczucie-active

Opowiedz o korzyściach

Dwuletnie dziecko często rozumie znacznie więcej, niż potrafi wypowiedzieć. Gdy ubierasz dziecko, tłumacz mu, że za oknem pada deszcz i kurteczka jest potrzebna, żeby było mu ciepło. Podczas ubierania opowiedz dwulatkowi, co przyjemnego razem zrobicie podczas spaceru.

Dobre-samopoczucie-active

Mów o tym, czego oczekujesz od dziecka

Proste komunikaty i spokojne obstawianie rodzica przy swoim pomagają dziecku w dostosowaniu się do wymagań.

Dobre-samopoczucie-active

Zaangażuj dziecko w proste czynności

Na przykład te, które może zrobić samodzielnie. Chwal je, kiedy na Twoją prośbę odwróci się czy wstanie podczas ubierania.

Dobre-samopoczucie-active

Gdy dziecko przeżywa silne emocje, ubieranie odłóż w czasie

Frustracja to naturalna reakcja na przerwanie zabawy czy nieudane próby nauczenia się czegoś nowego. W takich sytuacjach warto wesprzeć dziecko, przytulić je i po czasie powrócić do ubierania.

Dobre-samopoczucie-active

Twórz rytuały

Dzieci lubią przewidywalność, np. ubierajcie się zawsze przed śniadaniem lub po nim.

Bunt dwulatka od kuchni

Dziewczynka odmawia jedzenia, ktorym karmi ja mama.jpg

W okresie buntu dwulatka rodzice mogą obserwować „grymaszenie” czy odmawianie zjedzenia przez dziecko posiłku. Podczas wspólnego posiłku mamy często słyszą od dwulatka słowo „nie”. Dzieciom zależy na samodzielnym dokonywaniu wyborów kulinarnych. Dwulatek w kuchni jest dość zmienny – poznaje smaki lub wybiera tylko znane produkty, delektuje się, uczy się rozpoznawania pochodzących z ciała sygnałów dotyczących głodu. Dziś nie zje nic, innego dnia chciałby za dużo.

Bulb

To ważne!

Spożywanie posiłków bywa związane z silnymi reakcjami płaczu czy złości – zwykle w sytuacji, gdy dwulatek nie dostaje tego, na co ma ochotę lub kiedy odmawia jedzenia. Zadbanie o spożywanie przez dziecko pełnowartościowych posiłków może być więc niełatwym zadaniem. To czas negocjacji i próba wytrwałości, szczególnie że ten rytuał powtarza się w ciągu dnia niejeden raz!

Odkryj ważne składniki odżywcze dla prawidłowego rozwoju Twojego Juniora!

#22016-Bebiko_zdjecie-na-www_03-B.jpg

Po 1-wszym roku życia dziecko aktywnie odkrywa świat i wciąż intensywnie się rozwija. Dlatego jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze jest dużo wyższe niż u dorosłego¹. Mały brzuszek potrzebuje aż 6x więcej witaminy D i 4x więcej wapnia i żelaza niż Ty²! Dowiedz się, dlaczego aż tyle i jak zmieścić tak wiele w tak małym brzuszku.

¹ w przeliczeniu na kg masy ciała
²przeliczeniu na kilogram masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M.Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020

Dowiedz się więcej

Jak dbać o dietę dwulatka podczas okresu buntu?

Bebiko_Junior_to_wiecej_niz_mleko.png
  • Staraj się komponować posiłki tak, aby były wartościowe, ale nie namawiaj zbyt często do jedzenia! Zwiększanie nacisków nie pomaga – dwulatek walczy o jedzenie tego, na co ma ochotę, ale też o swoje prawo do wypowiadania „nie”. Ważne, aby relacja rodzic-dziecko nie kręciła się wokół tego, co zrobić, żeby dwulatek odżywiał się prawidłowo. Jeśli pojawia się wątpliwość, czy dieta dwulatka zapewnia mu odpowiednią ilość witamin lub odpowiednią dawkę energii, warto skonsultować się z lekarzem, który pomoże Ci skomponować zbilansowaną dietę dla dziecka. Możesz również uwzględnić w niej odżywczą formułę na bazie mleka, wzbogaconą w witaminy i składniki mineralne, która pomoże dostarczyć ważne dla rozwoju składniki odżywcze, takie jak np. wapń czy witamina D.
  • Pozwól dziecku dokonywać wyboru. W okresie buntu dwulatka ważne jest danie dziecku możliwości wyboru – nie więcej niż dwóch lub trzech propozycji posiłków. Dzięki temu dziecko uczy się podejmować decyzje i jego zdanie jest brane pod uwagę. Uczy się też dostosowania do stawianych wymagań i do uwzględniania realnych możliwości zawartości lodówki. Danie możliwości wyboru może być odpowiedzią rodzica na odmowę podanego jedzenia.
  • Spożywajcie posiłki całą rodziną! Dziecko bierze z Ciebie przykład. Chętniej będzie chciało spróbować czegoś nowego, gdy widzi to na Twoim talerzu. Dodatkowo gdy wszyscy jecie razem, tworzycie pozytywne rytuały rodzinne. Wspólne posiłki sprzyjają budowaniu relacji.
  • Daj dziecku czas. Zadaniem dwulatka jest nauka rozpoznawania własnych potrzeb fizjologicznych, w tym głodu. Częste namawianie dziecka do jedzenia nie ułatwia mu zdobycia tej umiejętności. Może również sprzyjać budowaniu awersyjnej postawy do jedzenia i nasilać opór dziecka. Zmienność w zapotrzebowaniu malucha na jedzenie jest czymś naturalnym.

Jak przejść przez bunt dwulatka i nie zwariować?

Dieta_mleczna_Juniora.png
  • Warto być cierpliwym i uczyć się odpuszczać. Wyznaczenie najważniejszych spraw do zrobienia w ciągu dnia może być pomocne w zachowaniu cierpliwości. Jeśli Wasz plan dnia zawiera 5 punktów, zadajcie sobie pytanie, który z punktów jest niezbędny do zrealizowania. Jeśli uroczy dwulatek ma dziś trudniejszy dzień, warto odpuścić. To taka umiejętność, która przyda się każdemu rodzicowi malucha – ze względu na siebie, dziecko i atmosferę w domu.
  • Zadbaj o swój komfort i zapewnij sobie bufor czasowy. Zmienność nastrojów dwulatka sprawia, że niemożliwe jest przewidzenie tego, czy ubieranie potrwa dwie godziny, czy dwadzieścia minut. Załóż, że może potrwać godzinę – czeka Cię miła niespodzianka, jeśli będzie inaczej. Będąc opiekunem małego dziecka, zamiast wyznaczać konkretną porę, umawiaj się z innymi, pozostawiając sobie bufor czasowy.
  • Pamiętaj, że buntu nie da się skrócić. Jeśli starasz się być konsekwentnym i cierpliwym rodzicem, to dobrze wykonujesz swoje zadanie! Rób dalej swoje i czekaj na efekty. Pamiętaj, że bunt dwulatka to okres przejściowy, ale nie możesz przewidzieć, ile on dokładnie potrwa. Lepiej rozkładaj siły, bo często trwa on przez kilka miesięcy.
  • Bądź względem siebie wyrozumiałym rodzicem. Pewnie dla przyjaciół, którzy mają problemy z zachowaniem dziecka, potrafisz znaleźć dobre słowo i ich pocieszyć. Nie zapominaj z taką samą życzliwością potraktować siebie, gdy czujesz, że nie dajesz rady z wyzwaniami wychowawczymi. Bunt dwulatka to czas, kiedy rodzice zadają sobie pytania „jak reagować?”. W okresie, kiedy takie zachowania jak krzyk, rzucanie się po podłodze, bicie innych, kłopoty z jedzeniem czy ubieraniem występują częściej, u wielu rodziców pojawia się uczucie bezradności, czasem złość na siebie czy szukanie winnych wokół. Zwykle dla nikogo nie jesteśmy tak surowi, jak dla samych siebie. Bunt dwulatka to czas, kiedy w wielu rodzicach pojawiają się wątpliwości w kwestii własnych kompetencji wychowawczych. Intensywne reakcje dwulatka to wynik rozwoju, nie Twoich błędów.
  • Jeśli coś działa, rób to częściej! Spróbuj zauważyć, które reakcje wobec zachowań dziecka sprawdzają się lepiej od innych. Twoje dziecko potrzebuje indywidualnego podejścia. Przy ubieraniu dawanie wyborów w garderobie często się sprawdza, ale jeśli Twój dwulatek zamienia ubieranie w poranną długą zabawę w szafie, zrezygnuj z tego. Może pomocna będzie Twoja konsekwencja, a szansę na samodzielne wybory stworzysz dziecku w innych okolicznościach. Jeśli po kilku próbach metoda nie działa, zrezygnuj z niej na jakiś czas. Jeśli rozwiązania się sprawdzają – choćby w 70% – warto je powielać.
  • Masz prawo do swoich emocji. Dwulatek będzie Cię naśladował, również w tym, jak okazujesz emocje. Silne przeżycia rodzica mogą być okazją do pokazania dziecku strategii radzenia sobie z nimi. Prostym językiem wyjaśniaj, co się z Tobą dzieje. Mów o tym, co robisz ze swoimi emocjami, by poczuć się lepiej, np. przytulasz się do kogoś, przepraszasz.
  • Stawiaj sobie realistyczne wymagania. Nie zakładaj, że nigdy się nie zezłościsz czy zawsze będziesz konsekwentnym rodzicem. To bardzo obciążające i mało realistyczne wymagania, szczególnie kiedy Twoje dziecko przeżywa bunt dwulatka. Możesz być cudownym rodzicem, nie będąc rodzicem idealnym.
  • Skorzystaj ze wsparcia wychowawczego. Rodzic zalękniony i zmartwiony zachowaniem swojej pociechy ma mniej zasobów do opieki nad maluchem. A opieka nad dwulatkiem z pewnością wymaga cierpliwości. Skorzystaj ze wsparcia psychologa, gdy poczujesz wyczerpanie.
Bulb

Czy warto skorzystać z porady specjalisty podczas buntu dwulatka?

Tak! Często konsultacja z psychologiem okazuje się wystarczającą formą pomocy rodzinie. Ze specjalistą omówisz swoje obserwacje na temat dziecka oraz uzyskasz informacje o tym, czy rozwój Twojego malucha przebiega prawidłowo. Dowiesz się także, jak możesz wspierać dziecko i jak reagować na trudne zachowania związane z buntem dwulatka. Rodzic, który kończy spotkanie z ciekawością do odkrywania potrzeb dziecka i wiarą w swoje możliwości, to pożądany rezultat konsultacji z psychologiem.

shutterstock_1896549499.jpg
  • Jeśli coś działa, rób to częściej! Spróbuj zauważyć, które reakcje wobec zachowań dziecka sprawdzają się lepiej od innych. Twoje dziecko potrzebuje indywidualnego podejścia. Przy ubieraniu dawanie wyborów w garderobie często się sprawdza, ale jeśli Twój dwulatek zamienia ubieranie w poranną długą zabawę w szafie, zrezygnuj z tego. Może pomocna będzie Twoja konsekwencja, a szansę na samodzielne wybory stworzysz dziecku w innych okolicznościach. Jeśli po kilku próbach metoda nie działa, zrezygnuj z niej na jakiś czas. Jeśli rozwiązania się sprawdzają – choćby w 70% – warto je powielać.
  • Masz prawo do swoich emocji. Dwulatek będzie Cię naśladował, również w tym, jak okazujesz emocje. Silne przeżycia rodzica mogą być okazją do pokazania dziecku strategii radzenia sobie z nimi. Prostym językiem wyjaśniaj, co się z Tobą dzieje. Mów o tym, co robisz ze swoimi emocjami, by poczuć się lepiej, np. przytulasz się do kogoś, przepraszasz.
  • Stawiaj sobie realistyczne wymagania. Nie zakładaj, że nigdy się nie zezłościsz czy zawsze będziesz konsekwentnym rodzicem. To bardzo obciążające i mało realistyczne wymagania, szczególnie kiedy Twoje dziecko przeżywa bunt dwulatka. Możesz być cudownym rodzicem, nie będąc rodzicem idealnym.
  • Skorzystaj ze wsparcia wychowawczego. Rodzic zalękniony i zmartwiony zachowaniem swojej pociechy ma mniej zasobów do opieki nad maluchem. A opieka nad dwulatkiem z pewnością wymaga cierpliwości. Skorzystaj ze wsparcia psychologa, gdy poczujesz wyczerpanie.

Pytanie 1 z 6

Encyklopedia-Zdrowego-Brzuszka.png

Encyklopedia Zdrowego Brzuszka

Unikalny leksykon, dzięki któremu żadne hasło związane z brzuszkiem nie będzie już stanowiło dla Ciebie tajemnicy.

Poznaj Encyklopedię
22016_widget_bebiko-3-4-5_01.png

1000 pierwszych dni to okres intensywnego rozwoju Twojego maluszka. W tym czasie intensywnie rozwija się i dojrzewa również jego układ pokarmowy.. Dlatego Bebiko Junior NUTRIflor Expert ma formuły dopasowane do potrzeb małego brzuszka na danym etapie rozwoju:

Bunt dwulatka od kuchni

Bunt dwulatka od kuchni