Bulgotanie, przelewanie, burczenie w brzuchu to powszechne odczucia ciężarnych. Nasilone szczególnie w trzecim trymestrze, powodują uczucie dyskomfortu, chociaż zazwyczaj są jedynie oznaką wytężonej pracy jelit. Towarzyszące im wzdęcia dodatkowo wpływają negatywnie na samopoczucie kobiety. Skąd się biorą dolegliwości trawienne w ciąży i jak im zaradzić?
Co znajdziesz w tym artykule:
Wzdęcia w ciąży – problem wielu przyszłych mam
Wzdęty brzuch to częsty problem kobiet w ciąży. Odczucie twardego i napiętego brzucha przynoszące wyraźny dyskomfort może się nasilać przez ciążę, ale nie zawsze to jedyna przyczyna.
Progesteron, czyli jeden z ważniejszych żeńskich hormonów płciowych sprawia, że mięśnie gładkie jelit pracują wolniej. Kobiety ciężarne mają przez to predyspozycje do problemów żołądkowo-jelitowych. Oprócz wzdęć przyszłe mamy zmagają się z zaparciami, zgagą czy nietypowymi odgłosami wydawanymi przez pracujące jelita.
Na powstawanie wzdęć w ciąży dodatkowo może wpływać dieta bogata w produkty przetworzone, zawierające cukier i substancje słodzące, a także pokarmy ciężkostrawne i wzdymające, dlatego niewskazane jest spożywanie ich w czasie ciąży.
Problemy trawienne w ciąży
Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego są jednymi z najczęstszych przypadłości zgłaszanych przez kobiety ciężarne swoim lekarzom prowadzącym. Wpływ hormonów na układ trawienny powoduje, że zmagają się one ze wzdęciami czy uczuciem zgagi, jednak to nie jedyne często pojawiające się symptomy.
Bulgotanie w brzuchu w ciąży
Bulgotanie to jeden z dźwięków oznaczających, że układ trawienny przetwarza pokarm. Jest więc fizjologicznym przejawem jego wzmożonej pracy. Odpowiada za rozdrobnienie i upłynnienie pożywienia. Spożyte jedzenie, wstępnie strawione w jamie ustnej, trafia do żołądka, gdzie miesza się z sokami trawiennymi. Następnie przesuwa się do dalszej części układu pokarmowego, w której za trawienie odpowiada głównie jelito cienkie. Pokrywają je kosmki jelitowe, dzięki którym znacząco zwiększa się powierzchnia trawienna, a spożyte jedzenie jest wykorzystywane przez organizm w optymalny sposób. Zwiększają one powierzchnię wchłaniania składników odżywczych i zwiększają efektywność dostarczania ich do krwiobiegu, a dalej do wszystkich komórek organizmu. Wspierają zatem metabolizm oraz prawidłowe procesy trawienne.
Przelewanie w brzuchu w ciąży
Uczucie nagłego przelewania w brzuchu z reguły poprzedza pojawienie się biegunki. Brzuch staje się twardy, pojawiają się głośne dźwięki dochodzące z jamy brzusznej, a także odczuwalne mogą być bolesne skurcze jelit.
Przelewanie w brzuchu w ciąży może też towarzyszyć trawieniu pokarmu przyjętego w formie płynnej. Zupa lub napój, trafiając do żołądka i jelit, przelewa się w przewodzie pokarmowym ze względu na swoją konsystencję.
Nie jest to niepokojący objaw, pod warunkiem że nie pojawiają się dodatkowe symptomy, np. uczucie nudności, wymioty, krew w stolcu.
Burczenie w brzuchu w ciąży
Odgłos burczenia w brzuchu przeważnie jest oznaką głodu. Jeśli strawiony pokarm przesuwa i trawi się w jelitach, żołądek opróżnia się i występuje charakterystyczny odgłos burczenia. To sygnał dla organizmu, że nadszedł czas na kolejny posiłek. W ciąży natomiast burczenie w brzuchu może wynikać z powstających w jelicie gazów. Warto więc obserwować swój organizm, aby dobrze zrozumieć jego potrzeby i na nie odpowiedzieć.
Bulgotanie w brzuchu w ciąży w 3. trymestrze – dlaczego się nasila?
Ciężarna często może mieć wrażenie, że bulgotanie w brzuchu narasta wraz z kolejnymi tygodniami ciąży. Gazy i wzdęcia nie należą do przyjemnych odczuć, jednak w tym przypadku nie są oznaką choroby. Aby lepiej zrozumieć zachodzące w ciąży procesy, warto przyjrzeć się zmianom, jakie niesie pojawienie się płodu w macicy kobiety.
Progesteron, który jest hormonem odpowiedzialnym za podtrzymanie ciąży, działa relaksująco na mięśniówkę jelit i zwalnia motorykę przewodu pokarmowego. Przez to pokarm dłużej zalega w jelitach, zachodzą procesy fermentacyjne, w czasie których wydzielane są gazy. Pojawianie się ich sprawia, że treść pokarmowa dość głośno bulgocze, co można bez trudu usłyszeć.
Co więcej, powiększająca się macica przesuwa i wypycha do góry jelita. To kolejne utrudnienie dla przewodu pokarmowego, gdyż wraz z rozwojem ciąży mają one coraz mniej miejsca w jamie brzusznej. Oprócz tego w 3. trymestrze dziecko może zmieniać swoją pozycję, co również ma wpływ na nieprzyjemne odczucia trawienne i występowanie bulgotania w jamie brzusznej.
Bulgotanie w brzuchu i gazy w ciąży – jak złagodzić dyskomfort?
Jeśli kobieta ciężarna boryka się z problemem nadmiernych gazów i uczuciem bulgotania w jamie brzusznej, najpierw powinna przyjrzeć się swojej diecie. Podstawą jest odpowiednie nawodnienie, eliminacja posiłków, które powodują trudności w trawieniu (np. potrawy wzdymające, smażone, tłuste, napoje gazowane i słodzone), oraz włączenie do jadłospisu błonnika pokarmowego, który usprawnia motorykę przewodu pokarmowego. Innym powodem dolegliwości trawiennych bywa nieodpowiednia flora bakteryjna utrudniająca prawidłowe trawienie. Po konsultacji z lekarzem pomocne może więc być włączenie probiotyku, który odbuduje fizjologiczną mikroflorę jelit.
Aby zoptymalizować procesy trawienne, kluczowe jest regularne spożywanie posiłków. Warto w ciągu dnia rozłożyć je na pięć mniejszych porcji i zjadać je w równych odstępach czasu. To pozwoli na ciągłą i równomierną pracę jelit. Posiłki należy spożywać w spokoju i skupieniu, odpowiednio przeżuwając każdy kęs. Stres i pośpiech w czasie jedzenia stanowi czynnik ryzyka powstawania dolegliwości żołądkowo-jelitowych, nie tylko w czasie ciąży.
Chcesz wiedzieć więcej? Dowiedz się, jak powinna wyglądać prawidłowa dieta w ciąży.
Na pracę układu trawiennego bardzo dobrze wpływa również wszelka aktywność fizyczna, dlatego w ciąży warto przynajmniej kilka razy w tygodniu np. spacerować.
Gdy problemy narastają, a dolegliwości przybywa, warto zgłosić się do lekarza rodzinnego lub swojego ginekologa prowadzącego ciążę. Omawiane objawy nie muszą świadczyć o poważniejszych chorobach, jednak nie można ich wykluczyć. Co istotne, ciężarna nie powinna też na własną rękę zażywać leków regulujących pracę układu pokarmowego ani stosować ziół – nie wszystkie napary ziołowe uważa się za bezpieczne dla przyszłej mamy i jej dziecka.
Czy bulgotanie w brzuchu przed porodem jest zapowiedzią rozwiązania?
Samo uczucie bulgotania w brzuchu w trzecim trymestrze ciąży nie jest oznaką zbliżającego się porodu. Jednak, jeśli bulgotaniu towarzyszą luźne stolce, kobieta zauważy odejście czopa śluzowego (śluzu zamykającego na czas ciąży szyjkę macicy, często koloru brązowego, różowego, z nitkami krwi), a dzieje się to w czasie bliskim terminu porodu – może to oznaczać, że organizm szykuje się do rozwiązania.
Bibliografia:
- Mokrowiecka A., Małecka-Panas E.: Nudności i wymioty. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2010, 6(4), 268-274.
- Talley N. J.: Jelito cienkie, jelito grube, trzustka. Gastroenterologia i hepatologia w praktyce. Elsevier Health Sciences, 2013.
- Bhatia V., Tandon R. K.: Stres i przewód pokarmowy. Journal of Gastroenterology and Hepatology, 2005, 20(3), 332-9.
- Rytlewski K.: Zmiany fizjologiczne w organizmie kobiety ciężarnej i ich znaczenie w praktyce lekarza ogólnego. Przegląd Lekarski, T. 65, nr 4 (2008), s. 195-202.
- Wendołowicz A., Stefańska E., Ostrowska L.: Żywienie kobiet w okresie ciąży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 3, 341–345.
- Świątkowska D.: Poradnik żywienia kobiet w ciąży. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.