Ciężarne, spośród wielu typowo ciążowych dolegliwości, bywają zaskoczone drętwieniem kończyn dolnych. Często uznają je za objaw chorobowy, chociaż może być to jedynie oznaka zmian w układzie mięśniowo-stawowym, który, podobnie jak całe ciało kobiety, dostosowuje się do ciąży. Powodów drętwienia może być wiele, ale kiedy należy zgłosić się z tą przypadłością do lekarza? Czy drętwienie nóg może być niebezpieczne? I jak sobie z nim radzić?
Co znajdziesz w tym artykule:
Drętwienie nóg – częsty problem w ciąży
Nogi w ciąży są narażona na różne przypadłości: żylaki, skurcze, obrzęki, ale również drętwienie i mrowienie. To powszechne dolegliwości ciążowe, nasilające się wraz z postępem ciąży. Drętwienie kończyn dolnych zwykle jest najbardziej uciążliwe w ostatnich miesiącach przed porodem. Może dotyczyć całych nóg, promieniować do jednej kończyny albo obejmować stopy i palce.
Pojawia się często w nocy, kiedy ciężarna śpi na plecach. Wtedy macica uciska naczynia żylne, prowadząc do chwilowego niedokrwienia nóg. Zwykle na ustąpienie niedokrwienia wpływa zmiana pozycji i „odblokowanie” przepływu żylnego.
Gdy ta dolegliwość pojawia się bardzo często, nie ustępuje i utrudnia codzienne funkcjonowanie, należy poinformować o tym lekarza prowadzącego ciążę. Warto skonsultować się z neurologiem, aby wykluczyć przyczyny neurologiczne, oraz chirurgiem naczyniowym, aby odrzucić diagnozę choroby zakrzepowo-zatorowej. Chirurg może zlecić badania laboratoryjne, wykonanie USG Dopplera i ocenę przepływów naczyniowych w kończynach.
Jeśli specjaliści nie widzą przeciwwskazań, dobrym pomysłem jest zgłoszenie się po pomoc do fizjoterapeuty. Fizjoterapeuta może pokazać, jakie ćwiczenia warto wykonywać, aby usprawnić i odciążyć kręgosłup. Może również wykonać masaż całego ciała. Ten zabieg bardzo skutecznie eliminuje napięcia i sztywność mięśni, relaksuje i odpręża oraz poprawia nastrój.
Masaż w ciąży można wykonywać w pozycji siedzącej lub leżącej na lewym boku, pod warunkiem że ginekolog da zielone światło na podobne zabiegi fizjoterapeutyczne.
Kolejnym sposobem na radzenie sobie z drętwieniem kończyn jest aktywność fizyczna. Pływanie, stretching, joga to łagodne formy aktywności, które pozwolą na utrzymanie ciała ciężarnej w dobrej kondycji oraz zwiększą wydolność organizmu. Kobiety, które są aktywne w ciąży, borykają się z mniejszą ilością ciążowych dolegliwości lub te są słabiej odczuwalne.
Drętwienie nóg – 1. trymestr
Drętwienie nóg nie jest typową przypadłością w pierwszym trymestrze ciąży. Drętwienia kończyn nie można tłumaczyć zmianą sylwetki ciężarnej, dodatkowymi kilogramami czy promieniującymi bólami kręgosłupa, gdyż na początku ciąży zmiany w statyce ciała kobiety są raczej niewielkie.
Jeśli ciężarna obserwuje drętwienie nóg od pierwszych tygodni ciąży, może to oznaczać, że występują w jej organizmie niedobory, których objawem jest uczucie drętwienia czy mrowienia. Pierwiastkiem, którego niedobór prezentuje takie objawy, jest wapń, na którego zapotrzebowanie znacząco wzrasta w ciąży. Podobnie wygląda niedobór witaminy B12. Niski poziom kobalaminy w organizmie powoduje zaburzenia neurologiczne, które mogą przejawiać się m.in. pod postacią drętwienia kończyn w ciąży.
Drętwienie nóg – 2. trymestr
Drugi trymestr ciąży to moment, kiedy kobieta czuje się zwykle bardzo dobrze, gdyż ustępują dolegliwości pierwszego trymestru, czyli nudności i wymioty. Zauważalnie rośnie brzuch, a masa ciała ciężarnej dopiero teraz istotnie się zwiększa. Przez to swój początek mają dolegliwości bólowe kręgosłupa, częściej pojawiają się drętwienie nóg i obrzęki kończyn dolnych.
Kobieta ciężarna stojąc, wypycha brzuch do przodu, aby ustabilizować swoją sylwetkę. To sprawia, że często ból promieniuje do nóg, a odcinek lędźwiowy pleców staje się napięty i jest źródłem dyskomfortu, szczególnie po całym dniu pieszych aktywności.
W połowie ciąży część kobiet zauważa na swoich nogach żylaki, świadczące o niewydolności żylnej. Drętwienie nóg w drugim trymestrze zwykle nie jest szczególnie nasilone, ale żylaki nie ułatwiają pracy układu krwionośnego organizmu. Pojawienie się problemu drętwienia nóg już w połowie ciąży może oznaczać, że problem z każdym tygodniem może się nasilać, dlatego warto mu przeciwdziałać.
Drętwienie nóg – 3. trymestr
Drętwienie nóg, odczuwane przez kobiety w 3., ostatnim trymestrze ciąży, bardzo często jest spowodowane przejściowym niedokrwieniem kończyn dolnych. Powiększająca się z każdym dniem macica uciska na naczynia krwionośne i utrudnia powrót żylny. Co to oznacza? Krew żylna ma trudności z pokonaniem drogi z powrotem do serca, aby móc się dotlenić, gdyż macica zmniejsza przepływ przez duże naczynia układu żylnego.
W ostatnich tygodniach przed porodem nasilają się również dolegliwości bólowe odcinka krzyżowo-lędźwiowego pleców, które często współtowarzyszą drętwieniu nóg w ciąży. W ciąży zmienia się postawa kobiety: zwiększa się masa ciała głównie w okolicy brzucha, do czego musi przystosować się kręgosłup. To powoduje, że prócz bólu pleców kobiety w 3. trymestrze ciąży borykają się również z drętwieniem kończyn czy mrowieniem, utrudniającym czasem wstanie z łóżka.
Bibliografia:
- Urtnowska K. i in.: Masaż w okresie ciąży – wskazania, przeciwwskazania, ogólne zasady wykonywania zabiegu. Fizjoterapia Polska, 2016, 1(16), 1-7.
- Szeleszczuk Ł., Kuras M.: Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie. Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego WUM, 2014, 3, 16-22.
- Łubińska-Żądło B. i in.: Aktywność fizyczna i zawodowa kobiet w ciąży. Zdrowie człowieka w ontogenzie. Tom II, Aspekty psychologiczne, 2020, 22-29.