Plamienie w ciąży wzbudza niepokój wielu przyszłych mam. Nie zawsze jednak bywa ono niebezpieczne dla zdrowia i życia kobiety oraz dziecka. Jakie mogą być przyczyny plamienia w ciąży? Kiedy mamy do czynienia z plamieniem, a kiedy z krwawieniem? W jakich sytuacjach należy udać się do specjalisty, a kiedy od razu na izbę przyjęć szpitala ginekologiczno-położniczego? Wyjaśniamy wątpliwości!
Co znajdziesz w tym artykule:
Plamienie w ciąży – co oznacza?
W trakcie ciąży w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian. Pojawiają się też różne dolegliwości – niektóre są całkiem niegroźne, a inne wymagają niezwłocznej konsultacji z ginekologiem.
Przypadkiem, w którym trzeba jak najszybciej udać się do ginekologa, jest krwawienie z dróg rodnych w ciąży. Przypomina ono miesiączkę, jest intensywne, przenika przez bieliznę i wymaga zastosowania wkładki higienicznej lub podpaski. W takiej sytuacji trzeba natychmiast sprawdzić, czy nie nastąpiło poronienie.
Jak natomiast wygląda plamienie w ciąży? To bardzo mała ilość krwi wymieszana ze standardową wydzieliną z pochwy. Jest ona widoczna na bieliźnie lub na papierze toaletowym. Plamienie w ciąży może mieć kolor różowy, brązowy lub czerwony. W przeciwieństwie do krwawienia nie posiada skrzepów i nie przenika przez bieliznę.
Obecność plamienia szczególnie na początku ciąży może oznaczać ciążę pozamaciczną. Jest to stan zagrażający kobiecie. Nie jest to częsta sytuacja, zdarza się u oko. 2% ciężarnych i polega na zagnieżdżeniu się jaja płodowego poza macicą, np. w jajowodach.
Plamienie w początkowej fazie ciąży może być też objawem zupełnie fizjologicznym, zawsze jednak należy poinformować o nim lekarza prowadzącego. Jeśli plamienie nasila się, być może niezbędne będzie przyjmowanie odpowiednich leków. [2]
Wiele kobiet doświadcza plamienia w ciąży w momencie zagnieżdżania się zarodka w macicy (podrażnia on wówczas ścianki naczynia krwionośnego). Szacuje się, że zdarza się ono nawet u 20–30% przyszłych mam i nazywane jest krwawieniem lub plamieniem implantacyjnym. Może pojawić się przed lub w terminie oczekiwanej miesiączki, 6-12 dni po zapłodnieniu. Jest koloru jasnoróżowego lub jasnobrązowego i trwa od kilku do kilkunastu godzin. [1] Plamienie implantacyjne nie jest groźne dla matki i dziecka, ale jego pojawienie się należy zgłosić ginekologowi prowadzącemu ciążę.
Zdarza się, że kobiety doświadczają plamienia w trakcie owulacji. Zdarza się tak, gdy następuje spadek stężenia estrogenów oraz złuszczanie błony śluzowej macicy. Plamienie w środku cyklu jest zazwyczaj skąpe, trwa 1–2 dni i nie świadczy o zajściu w ciążę.
Plamienie w pierwszym trymestrze ciąży
Plamienie w pierwszym trymestrze ciąży nie musi być niczym niepokojącym. Zawsze jednak powinno się o nim poinformować specjalistę, który zbada ciężarną – najprawdopodobniej za pomocą wziernika, a następnie wykona USG przezpochwowe.
We wczesnej ciąży może nastąpić wspomniane wcześniej plamienie implantacyjne, jak również plamienie spowodowane:
- stosunkiem seksualnym, badaniem ginekologicznym lub pobraniem cytologii– w trakcie ciąży szyjka macicy jest bardzo delikatna, rozpulchniona, a jej podrażnienie może skutkować pęknięciem naczyń krwionośnych i łagodnym plamieniem nie tylko w pierwszym trymestrze ciąży,
- zakażeniem pochwy lub szyjki macicy – wówczas plamienie minie dopiero po wyleczeniu choroby,
- krwiakiem podkosmówkowym – plamienie pojawia się wskutek gromadzenia się krwi pod kosmówką czyli jedną z błon płodowych, w obrębie których rozwija się zarodek [1,2]
Plamienia w ciąży mogą być związane także z obecnością nadżerek szyjki macicy lub polipów szyjki macicy– ich obecność potwierdzić może jedynie ginekolog po wykonaniu badania ginekologicznego.
Jeżeli w pierwszych tygodniach ciąży pojawi się różowe, czerwone lub brązowe plamienie, któremu towarzyszą bóle podbrzusza i skurcze należy jak najszybciej udać się do lekarza. Objawy te mogą świadczyć o poronieniu zagrażającym lub poronieniu w toku. Niestety aż około połowa kobiet, mających takie symptomy w pierwszym trymestrze ciąży, traci dziecko.[1]
Plamienie w drugim trymestrze ciąży
Jednym z powodów występowania plamień w drugim trymestrze ciąży jest wrażliwość szyjki macicy, która powiększa się i jest o wiele bardziej wrażliwa niż przed ciążą. W związku z tym stosunki seksualne, a w szczególności głęboka penetracja, mogą wywołać lekkie krwawienie lub plamienie. [2] Nie oznacza to jednak, że ciężarne powinny rezygnować ze współżycia. Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, kobieta czuje się dobrze i ma ochotę na seks, powinna go uprawiać. Warto jednak wiedzieć, jakie pozycje w ciąży są odpowiednie.
W drugim trymestrze ciąży, podobnie jak w pierwszym, plamienie może być też spowodowane polipami, nadżerkami szyjki macicy i infekcjami intymnymi. Zdarza się też niekiedy po podrażniu szyjki w wyniku badania przez ginekologa lub pobraniem cytologii.
Plamienie w trzecim trymestrze ciąży
Plamienie w trzecim trymestrze ciąży (w niektórych przypadkach także w drugim) może być wynikiem nieprawidłowości dotyczących łożyska: łożyskiem przodującym (zasłaniającym ujście szyjki macicy) lub przedwczesnym oddzieleniem się łożyska. Te dwie sytuacje są bardzo niebezpieczne dla życia matki oraz dziecka i stanowią wskazanie do hospitalizacji, a w przyszłości także do wykonania cesarskiego cięcia.
Podobnie jak w pierwszym i drugim, również w trzecim trymestrze ciąży plamienie może być wynikiem podrażnienia szyjki macicy, np. podczas badania ginekologicznego czy stosunku seksualnego.
Pod koniec ciąży przyszłe mamy mogą zauważyć odejście czopa śluzowego, często podbarwionego krwią. W tej sytuacji zupełnie nie ma czym się martwić – to po prostu jeden z objawów niedalekiego porodu.
Brązowe plamienie na ostatnim etapie ciąży może pojawiać się także przed samym porodem, kiedy to występują skurcze macicy, a szyjka zaczyna skracać się i rozwierać do porodu.
Brązowe plamienie w ciąży
Brązowe plamienia zdarzają się u wielu ciężarnych. Na samym początku ciąży najczęściej są wynikiem zagnieżdżania się (implantacji) w ścianę macicy i nie są niebezpieczne dla matki i dziecka.
Brązowe plamienia w ciąży mogą być wynikiem badania ginekologicznego z użyciem wziernika, a także podrażnienia szyjki macicy w trakcie współżycia. Warto dodać, że czerwona krwista wydzielina świadczy o świeżym krwawieniu, a brązowa - o “starej” zhemolizowanej lub krwi - naturalną koleją zatem może być obserwacja, że po badaniu lekarskim czy współżyciu początkowo obserwowana krew jest żywoczerwona, a po kilku godzinach przybiera postać brązową. świadczy to o ustępowaniu przyczyny, która wywołała krwawienie.
Ciężarne niekiedy skarżą się na występowanie brązowych lub różowych plamień, a dokładniej – upławów, które świadczą o infekcji intymnej. Wtedy oprócz śladów na bieliźnie pojawiają się również: nieprzyjemny zapach wydzieliny, ból, pieczenie i swędzenie okolic intymnych. W takich sytuacjach niezbędna jest pomoc specjalisty, który prawdopodobnie wykona wymaz, aby określić, z jaką infekcją ma do czynienia. Po postawieniu diagnozy dobierze odpowiednie leki, mające na celu zlikwidowanie infekcji.
Brązowe plamienie w ciąży w większości przypadków nie jest niebezpieczne dla matki i dziecka. Jeśli jednak byłoby ono obfite, z widocznymi fragmentami tkanek oraz towarzyszącymi skurczami i bólami podbrzusza, należy natychmiast zgłosić się do szpitala.
Różowe plamienie w ciąży
Różowe plamienie w ciąży oznacza niewielką ilość krwi wymieszaną z białą wydzieliną z pochwy P odobnie jak brązowe, może być plamieniem implantacyjnym, którym nie trzeba się martwić. Różowa wydzielina może pojawić się również wtedy, gdy w organizmie kobiety znajduje się za mało progesteronu lub gdy rozwija się w nim infekcja intymna. Jeśli występuje razem z bólem brzucha i skurczami, może oznaczać ciążę pozamaciczną, która wymaga pilnej pomocy lekarskiej.
Kilka dni przed rozwiązaniem u wielu kobiet pojawia się różowe plamienie związane z odejściem czopa śluzowego. To fizjologiczny objaw zwiastujący, że już niedługo dziecko pojawi się na świecie.
Czerwone plamienie w ciąży
Z czerwonym plamieniem mamy do czynienia, gdy w śluzie znajduje się większa ilość krwi. W wielu przypadkach, zwłaszcza w zaawansowanej ciąży, może ono występować po stosunku seksualnym. Utrzymuje się wtedy zazwyczaj przez 48 godzin i jest wynikiem podrażnienia lub wrażliwej szyjki macicy. Czerwone plamienie w ciąży może wystąpić też po badaniu dopochwowym. [1]
Pilnej interwencji medycznej wymagają sytuacje, w których czerwone plamienie w ciąży z czasem staje się bardziej obfite, można zauważyć w nim skrzepy krwi i fragmenty tkanek, pojawiają się bóle brzucha i krzyża, bolesne skurcze brzucha.
Źródła:
- Murkoff Heidi, W oczekiwaniu na dziecko, Dom Wydawniczy REBIS 2021, s. 148, 285–286, 393, 574–575, 619–620.
- Laskowska K., Ciąża. Poradnik, Wydawnictwo SBM 2022, s. 23–24.