Zabawa jest jedną z najważniejszych aktywności każdego dziecka. Dzięki zabawie maluszek nie tylko się relaksuje, ale również zdobywa wiedzę o świecie, ćwiczy ruchowo, socjalizuje się, rozwija emocjonalnie i twórczo. Aby dziecko mogło się swobodnie bawić, muszą być zaspokojone jego inne potrzeby. Czy wiesz, jakie?
Co znajdziesz w tym artykule:
Zabawa jako jedna z form poznawania otoczenia odgrywa ogromną rolę w rozwoju dziecka – zarówno fizycznym, jak i umysłowym, emocjonalnym oraz społecznym. Dzięki zabawie maluch staje się bowiem „współtwórcą” własnego rozwoju psychicznego. Urozmaicone rodzaje zabaw kształtują różne funkcje psychiczne, dzięki czemu dziecko zdobywa wiadomości i umiejętności niezbędne do codziennego życia. Pod tym względem szczególnie ważnymi etapami w życiu maluszka są okresy: niemowlęcy, poniemowlęcy i przedszkolny.
W pierwszych latach życia dziecka zabawa polega w dużej mierze na poznawaniu właściwości różnych przedmiotów, których ilość i jakość ma znaczenie. Warto bowiem wiedzieć, że zbyt duże nagromadzenie zabawek w otoczeniu malucha może spowodować, że dojdzie do zahamowania „zmysłu” odkrywania i wynalazczości. Zbyt liczne bodźce docierające do dziecka zaburzają tworzenie sieci neuronów w mózgu, co utrudnia rozwój procesów myślenia. To dlatego zabawki nie powinny być zbyt kolorowe czy głośne. Małe dzieci lubią przyglądać się kontrastowo zestawionym kolorom – czerwieni z niebieskim czy czerni z bielą. Wystarczy więc duża, biała kartka na ścianie nad łóżeczkiem, a na niej czarne esy-floresy.
Do dzieci, nawet najmłodszych, należy jak najwięcej mówić, przytulać je i masować. Idealne są dobrze znane zabawy w „a kuku”, „kosi-kosi łapki”, „leci samolocik” czy „sroczka kaszkę ważyła”. Dzieci – tak jak dorośli – potrzebują codziennej dawki motywacji do działania i mierzenia się z trudnościami. Zabawa jest motywująca, jeżeli nie jest nudna oraz jeśli jest dostosowana do możliwości malucha – nie jest ani zbyt trudna, ani zbyt łatwa. Motywacja jest zmienną cechą, dlatego nie można mówić o jej stałym poziomie. W niektórych sytuacjach jest ona większa, a innych mniejsza. Zdecydowanie łatwiej u dziecka o motywację, czyli chęć do działania, gdy jest ono zdrowe, wypoczęte, wyspane, nie jest głodne czy spragnione, jest mu wygodnie, nie jest mu za ciepło lub zimno.
Jak bilansować dietę dziecka, by miało ono siłę do zabawy?
Motywacji sprzyja również poczucie bezpieczeństwa, spokój i ustalony rytm dnia – spacery, drzemki czy posiłki o określonych porach. Posiłki powinny być zbilansowane, zawierać odpowiednie składniki odżywcze, minerały i witaminy. Warto zwrócić uwagę na znaczenie kwasu DHA. Kwas dokozaheksaenowy (DHA) to jeden z głównych materiałów budulcowych mózgu – kora tego narządu aż w 60% składa się z DHA. A to właśnie kora mózgowa odpowiedzialna jest za pamięć i zdolność uczenia się. DHA to także podstawowy budulec błon czopków i pręcików znajdujących się w siatkówce oka. Warto wiedzieć, że gromadzenie kwasu DHA odbywa się już w czasie ciąży, następnie należy zadbać aby kwas DHA był dostarczany wraz z posiłkami.
Poza mlekiem mamy i mlekiem modyfikowanym wzbogaconym w DHA źródłem tego kwasu są ryby – głównie morskie (np. łosoś, śledź, szprotka, makrela, węgorz, sardynka). Właśnie dlatego małe dzieci powinny spożywać ryby co najmniej 1-2 razy w tygodniu. Kwasy tłuszczowe, które są prekursorami do tworzenia LCPUFA (w tym DHA) w organizmie człowieka znajdują się również w olejach roślinnych, orzechach, pestkach czy siemieniu lnianym. Planując dietę dziecka, najlepiej kierować się aktualnie obowiązującymi schematami żywienia niemowląt i małych dzieci, które zmieniają się wraz z rozwojem wiedzy medycznej. Źródłem takiej wiedzy powinien być przede wszystkim lekarz pediatra.
Jak odpowiednio określić podział czasu dziecka na zabawę i wypoczynek?
Aby odpowiednio określić czas malucha na zabawę i wypoczynek, trzeba przed wszystkim bacznie obserwować dziecko. Im jest młodsze, tym mniej czasu jest w stanie przeznaczyć na zabawę i tym więcej czasu potrzebuje na wypoczynek. Przykładowo:
- niemowlę w wieku 4-12 miesięcy powinno spać od 12 do 16 godzin dziennie w regularnych odstępach czasu (w tym drzemki),
- dziecko w wieku 1-2 lata powinno spać od 11 do 14 godzin dziennie w regularnych odstępach czasu (w tym drzemki),
- maluch w wieku 3-5 lat powinien spać od 10 do 13 godzin dziennie w regularnych odstępach czasu (w tym drzemki).
Odpowiednia długość snu sprzyja spokojowi, większemu skupieniu uwagi, lepszej pamięci oraz – u starszych dzieci – opanowaniu i kontrolowaniu emocji. Niemowlę w zależności od wieku potrzebuje od 4 do 2 drzemek dziennie. Małemu dziecku zazwyczaj wystarcza 1 drzemka w ciągu dnia (źródło).
