Formalności po urodzeniu dziecka

Jakie formalności czekają nas po narodzinach dziecka?

Pierwszym krokiem po urodzeniu dziecka jest zarejestrowanie jego narodzin. Można zrobić to osobiście w urzędzie stanu cywilnego lub online. Rejestracja urodzenia dziecka jest prosta i trwa chwilę. Po jej dokonaniu, noworodek otrzymuje akt urodzenia i indywidualny numer PESEL – dopiero po tym rodzice mogą dopełniać reszty formalności związanych z urodzeniem dziecka.

Kolejnymi sprawami, o których trzeba pamiętać, to m.in. zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia społecznego, wybór przychodni (oraz lekarza pediatry i położnej środowiskowej), a także złożenie wniosków o świadczenia rodzinne.

Rejestracja dziecka online – jak to zrobić?

Zgłoszenie narodzin syna lub córki nie trzeba dokonywać osobiście w urzędzie. Dziecko można zarejestrować online, bez wychodzenia z domu, o każdej porze dnia i nocy. Załatwianie spraw urzędowych przez internet w ostatnich latach zyskało na popularności, ponieważ to szybkie, bezpieczne i wygodne rozwiązanie.

Rejestracji dziecka przez internet lub w urzędzie stanu cywilnego należy dokonać w ciągu 21 dni od wystawienia karty urodzenia. Sporządza ją upoważniona osoba, która odebrała poród, np. lekarz lub położna i przekazuje do USC w ciągu 3 dni od porodu. Jeżeli rodzice nie dopełnią formalności po urodzenia dziecka w obowiązującym terminie, kierownik urzędu stanu cywilnego, do którego wpłynęła karta urodzenia, nada dziecku imię wybrane przez siebie i je zarejestruje.^[1]

Do rejestracji dziecka online niezbędna jest pełna zdolność do czynności prawnych oraz profil zaufany lub e-dowód. Cała procedura zamyka się w kilku krokach:

• wejściu na stronę www.gov.pl,
• wybraniu usługi „Zgłoś urodzenie dziecka”,
• potwierdzeniu o byciu rodzicem, zweryfikowaniu swoich danych osobowych,
• podaniu danych osobowych drugiego rodzica,
• uzupełnieniu danych dziecka (w tym jego imienia),
• wybraniu adresu zameldowania dziecka,
• wyboru sposobu odbioru dokumentów (skrzynka ePUAP, poczta tradycyjna, osobiście w USC),
• sprawdzeniu zgłoszenia i podpisanie go elektronicznie.

Warto również podać dane kontaktowe: adres e-mail oraz numer telefonu, na wypadek kontaktu kierownika urzędu stanu cywilnego. Po przesłaniu dokumentu rodzic otrzyma potwierdzenie zgłoszenia – na skrzynkę ePUAP oraz na podanego maila.

Rejestracja dziecka w USC – co warto wiedzieć?

Świeżo upieczeni rodzice, którzy nie chcą lub nie mogą zarejestrować dziecka przez internet, powinni udać się do odpowiedniego urzędu stanu cywilnego, tj. właściwego dla urodzenia malucha, a nie miejsca zamieszkania czy zameldowania rodziców. Jeżeli w jednym mieście znajduje się więcej niż jeden USC, personel szpitalny poinformuje, do którego z nich wysłano kartę urodzenia noworodka.

Rejestracji dziecka w USC, tak samo jak przez internet, należy dokonać w ciągu 21 dni od dnia sporządzenia karty urodzenia. Może to zrobić ojciec dziecka lub matka, jeśli pozwala jej na to samopoczucie po porodzie. Jeżeli jednak rodzice nie pozostają w związku małżeńskim, powinni oboje stawić się w urzędzie, jeśli do tej pory nie nastąpiło uznanie ojcostwa.

Należy pamiętać, że aby zarejestrować dziecko w urzędzie stanu cywilnego, rodzice muszą mieć ukończone 16 lat i posiadać zdolność do czynności prawnych. Jeśli są młodsi lub zostali pozbawieni zdolności do czynności prawnych, formalności po urodzeniu dziecka może załatwić przedstawiciel ustawowy lub opiekun matki dziecka.^[2]

Podczas rejestracji dziecka w urzędzie stanu cywilnego potrzebne będą:

• dokument tożsamości matki lub ojca (dowód osobisty lub paszport) do wglądu;
• pełnomocnictwo – jeśli rejestracja następuje przez pełnomocnika.

Po okazaniu potrzebnego dokumentu kierownik USC sporządzi i przekaże rodzicowi do podpisu protokół zawierający dane osobowe rodziców oraz dane dziecka, po czym przygotuje akt urodzenia. Formalności po urodzeniu dziecka w urzędzie stanu cywilnego kończy wydanie rodzicowi jednego odpisu aktu urodzenia, dokumentu potwierdzającego nadanie numeru PESEL i dokumentu potwierdzający zameldowanie dziecka. ^[1,2]

Należy pamiętać, że można zarejestrować wyłącznie dziecko urodzone w Polsce.

Usługa rejestracji urodzenia dziecka jest bezpłatna – zarówno w urzędzie stanu cywilnego, jak i przez internet.

Rejestracja dziecka bez ślubu – co jest potrzebne?

Jeżeli ojciec dziecka nie zawarł ślubu z matką malucha, a chce być formalnie uznawany za jego rodzica, musi złożyć oświadczenie o uznaniu ojcostwa: przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, konsulem Rzeczypospolitej Polskiej lub sądem.

Oświadczenie o uznaniu ojcostwa musi zostać potwierdzone przez matkę w ciągu 3 miesięcy od złożenia danego oświadczenia przez ojca. Tylko wtedy ojciec będzie mógł zarejestrować dziecko bez ślubu w usc, a jego dane zostaną wpisane do aktu urodzenia maluszka.

Uznanie ojcostwa może nastąpić jeszcze w trakcie trwania ciąży lub już po porodzie, np. podczas rejestracji dziecka w USC – wymaga to obecności dwójki rodziców w siedzibie urzędu.

Należy pamiętać, że uznanie ojcostwa może nastąpić tylko wtedy, gdy z aktu urodzenia dziecka nie wynika ojcostwo innego mężczyzny.

Inne formalności po urodzeniu dziecka

Po zarejestrowaniu urodzin dziecka, rodziców czeka szereg kolejnych formalności do załatwienia. Należy zadbać m.in. o zgłoszenie maluszka do ubezpieczenia, o objęcie go opieką medyczną czy złożenie wniosków o przysługujące świadczenia rodzinne.

Zameldowanie dziecka

Zameldowanie noworodka nie spoczywa na barkach rodziców – odbywa się przy okazji rejestracji narodzin dziecka w urzędzie stanu cywilnego. Adres zameldowania mamy, który podała w szpitalu, zostaje wpisany w kartę narodzin i staje się automatycznie adresem zameldowania noworodka. Można go jednak zmienić podczas rejestracji urodzenia dziecka.

Jeżeli rodzice posiadają różne adresy zameldowania, przed rejestracją dziecka w USC powinni podjąć decyzję, pod którym z tych adresów będzie zameldowana ich pociecha.

Zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia zdrowotnego

Po porodzie jeden z rodziców powinien zgłosić dziecko do ubezpieczenia jako członka rodziny. Należy zrobić to w ciągu 7 dni od nadania noworodkowi numeru PESEL lub 7 dni od powstania nowego tytułu do ubezpieczenia (np. przy zmianie pracy).

Zgłoszenie do ubezpieczenia można dokonać:

• u własnego pracodawcy – podając dane osobowe dziecka potrzebne do wypełnienia formularza, które dział kadr następnie przekaże do ZUS,
• osobiście w ZUS – jeśli rodzic posiada własną firmę,
• w urzędzie pracy – jeśli rodzice są bezrobotni.

Trzeba pamiętać, że zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia jest obowiązkiem ustawowym.

Urlop macierzyński i rodzicielski

Po porodzie kobieta powinna zawiadomić swój zakład pracy o urodzeniu dziecka. Przysługuje jej bowiem urlop macierzyński, który obecnie wynosi 20 tygodni, jeśli urodzi jedno dziecko, a w przypadku urodzenia wieloraczków – od 31 od 37 tygodni. Część urlopu można wykorzystać jeszcze przed porodem.

Przeczytaj więcej: Urlop macierzyński, co trzeba wiedzieć?

Wybór przychodni dla dziecka

Jedną z bardzo ważnych formalności po urodzeniu dziecka jest wybór przychodni, do której maluch będzie uczęszczał na badania kontrolne, szczepienia ochronne i bilanse zdrowia.

Rozeznanie na ten temat warto zrobić jeszcze przed rozwiązaniem. Wielu rodziców poszukiwania przychodni i pediatry rozpoczyna od swojej przychodni rejonowej. Warto wiedzieć, że obecnie w Polsce nie obowiązuje już tzw. “rejonizacja pacjentów”, w związku z tym mama i tata mogą zapisać noworodka do przychodni oddalonej nawet o 20 km od ich miejsca zamieszkania.

Świeżo upieczeni rodzice często wybierają przychodnie i pediatrów polecane przez znajomych, sąsiadów czy członków rodziny. Niektórzy poszukują informacji na temat sprawdzonych lekarzy dziecięcych na regionalnych forach internetowych czy specjalnych grupach w social mediach. Sprawdzony, doświadczony i skuteczny specjalista to bez wątpienia skarb, dlatego niektóre mamy rozpoczynają poszukiwanie dobrego eksperta już w czasie ciąży.

Wybór przychodni to również wybór położnej podstawowej opieki zdrowotnej, która obejmie opieką zarówno mamę, jak i dziecko do 2. miesiąca życia. W tym czasie położna POZ zobowiązana jest odbyć 4–6 wizyt patronażowych, podczas których sprawdzi, jak goi się krocze lub rana po cesarskim cięciu, sprawdzi ogólny stan zdrowia malucha – zważy go, zmierzy, obejrzy kikut pępowinowy. Położnej środowiskowej można zadawać wszelkie pytania dotyczące pielęgnacji noworodka, żywienia matki podczas karmienia piersią czy prosić o pomoc w przystawianiu dziecka do piersi.

Becikowe – jak złożyć wniosek?

Po urodzeniu i rejestracji urodzenia dziecka rodzice mogą otrzymać różne świadczenia, w tym becikowe. Mogą ubiegać się o nie obywatele polscy mieszkający w Polsce oraz cudzoziemcy mieszkający w Polsce, którzy posiadają obywatelstwo Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii lub Wielkiej Brytanii oraz cudzoziemcy mieszkający w Polsce, którzy posiadają zezwolenie na pobyt czasowy w związku z pracą w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji lub dokument uprawniający do pobytu i pracy na terytorium naszego kraju.[3]

Wniosek o becikowe może złożyć matka, ojciec, opiekun prawny lub opiekun faktyczny dziecka.

Warunkiem otrzymania becikowego jest dochód nieprzekraczający w miesiącu 1922 netto na osobę oraz potwierdzenie, że matka pozostawała pod opieką lekarza ginekologa co najmniej od 10 tygodnia ciąży do porodu. Świadczenie może uzyskać też samotny rodzic, jeśli zostały ustalone alimenty od drugiego rodzica.

Wniosek o becikowe można złożyć:

• osobiście w urzędzie miasta lub gminy ze względu na miejsce zamieszkania, ośrodku pomocy społecznej lub innej jednostce organizacyjnej, jeśli to ona zajmuje się realizacją świadczeń w danej gminie,
• listownie,
• przez internet. ^[3]

Becikowe wypłacane jest jednorazowo, wynosi 1000 zł i jest zwolnione od podatku dochodowego.

Becikowe to nie jedyne świadczenie, o które można wystąpić po urodzeniu dziecka. Informacje na temat innych świadczeń rodzinnych znajdują się na stronach rządowych.

Źródła:

1. https://www.gov.pl/web/gov/zglos–urodzenie–dziecka
2. Red. Marta Widz, Maluch w Warszawie. Miejski informator rodzinny, Wydawca: Miasto stołeczne Warszawa 2019, s. 29–31.
3. https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj–becikowe