Co oznacza pojawienie się krwi w kale u dziecka?

Skąd bierze się krew w kale u dziecka?

Krew w kale może pojawić się u dziecka na skutek krwawienia na różnych odcinkach przewodu pokarmowego, zarówno w jego górnej części (np. z przełyku, żołądka), jak i dolnej (np. z dalszej części jelita cienkiego, jelita grubego czy odbytu). W zależności od tego, z którego miejsca pochodzi krew, wygląda ona w stolcu nieco inaczej. Jej kolor dostarcza ważnych wskazówek dotyczących przyczyny obecności krwi w kale.

Jak wygląda krew w kale u dziecka?

W przypadku, gdy zauważamy:

• Ciemną, smolistą krew w stolcu malucha – może to świadczyć o obecności krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
• Świeżą, jasnoczerwoną krew w kale u dziecka, wyraźnie widoczną na powierzchni stolca lub przy dotknięciu odbytu dziecka papierem toaletowym, z możliwą domieszką śluzu – w takim przypadku prawdopodobnie krew pochodzi z dolnego odcinka przewodu pokarmowego - jelita grubego lub odbytu.

Krew w stolcu może być również obecna, ale niewidoczna gołym okiem. Jej wystąpienie czasami stwierdza się dopiero na podstawie badań. W takiej sytuacji mówimy o obecności tzw. krwi utajonej w kale.

Przyczyny obecności krwi w kale dziecka

Obecność krwi w kale u dziecka może mieć wiele przyczyn. Przyjrzyjmy się najbardziej powszechnym z nich u niemowląt, a także u starszych dzieci (po pierwszym roku życia).

Przyczyny obecności krwi w kale noworodka/niemowlaka

Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego u dzieci w pierwszym roku życia najczęściej jest spowodowane przez[1]:

• Połkniętą krew z brodawki matki,
• Niedobór witaminy K,
• Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy.

Do głównych przyczyn krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego u noworodków i niemowląt zalicza się natomiast:

• Alergię pokarmową np. na białka mleka krowiego,
• Nieswoiste zapalenia jelit,
• Zakażenia przewodu pokarmowego,
• Skazę krwotoczną,
• Wgłobienie,
• Martwicze zapalenie jelit.

Przyczyny krwawień z przewodu pokarmowego u dzieci starszych

Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego u dzieci po 1. roku życia wynika najczęściej z:

• Zapalenia błony śluzowej żołądka i dwunastnicy
• Krwawienia z górnych dróg oddechowych – po krwawieniu z nosa, urazie nosa,
• Zapalenia błony śluzowej przełyku spowodowanego np. chorobą refluksową,
• Zespołu Mallorego-Weissa – podłużnego pęknięcia błony śluzowej dolnego odcinka przełyku spowodowanego wielokrotnymi wymiotami
• Działania niepożądanego stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych jak ibuprofen, kwas acetylosalicylowy,
• Żylaków przełyku.

Krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego u dzieci po wieku niemowlęcym najczęściej jest spowodowane natomiast przez:

• Zakażenia przewodu pokarmowego,
• Nieswoiste zapalenia jelit,
• Szczelinę odbytu,
• Guzki krwawnicze,
• Polipy w jelicie grubym,
• Uchyłek Meckela – wadę wrodzoną przewodu pokarmowego,
• Skazę krwotoczną.

Diagnozowanie przyczyn obecności krwi w kale dziecka – jakie badania?

Występowanie objawów, takich jak obecność krwi w kale przy biegunce u dziecka albo ciemnoczerwony lub czarny kolor krwi w stolcu może świadczyć o poważniejszym stanie i powinno skłonić do niezwłocznego zasięgnięcia porady lekarskiej. Wymaga tego również sytuacja, gdy krwawienie jest bardzo obfite.

Niezależnie, czy u malucha dostrzegasz powyższe objawy alarmowe czy nie, pojawienie się krwi w kale u dziecka nigdy nie powinno zostać zbagatelizowane. W przypadku jej zauważenia, należy udać się z maluchem do lekarza.

Pediatra przeprowadzi dokładny wywiad z rodzicem, zrobi również badanie przedmiotowe odbytu i jego okolicy. Po konsultacji, w niektórych przypadkach potrzebne jest również wykonanie odpowiednich testów diagnostycznych pozwalających stwierdzić, co stanowi przyczynę tego problemu. Wśród zleconych badań mogą znaleźć się:

• Badania krwi (m.in. testy określające krzepliwość krwi oraz morfologia, w tym poziom hemoglobiny, czyli test, na podstawie którego można określić, czy krwawienie doprowadziło do wystąpienia anemii),
• Badania próbki kału,
• Gastroskopia – pozwala na obejrzenie od środka górnego odcinka przewodu pokarmowego - przełyku, żołądka i dwunastnicy przy użyciu wziernika z kamerą,
• Kolonoskopia – podobnie jak wyżej do badania wykorzystuje się wziernik z kamerą, ale służy ono do oceny dolnego odcinka przewodu pokarmowego – jelita grubego - wziernik wprowadza się przez odbyt, odbytnicę do okrężnicy zstępującej, poprzecznej i wstępującej

Leczenie przyczyn obecności krwi w kale dziecka

Po przeprowadzeniu odpowiedniej, dostosowanej do sytuacji diagnostyki, lekarz wdraża leczenie. Metod terapii można wyróżnić bardzo wiele – dlatego, że zazwyczaj w przypadku krwawienia z przewodu pokarmowego są ukierunkowane na przyczynę, a możliwych powodów wystąpienia tego stanu również istnieje dużo.

Dla przykładu, leczenie alergii na mleko krowie wymaga zastosowania diety eliminacyjnej u mamy (w przypadku karmienia piersią) i/lub dziecka. Z kolei stwierdzenie obecności szczeliny odbytu może być wskazaniem do zastosowania maści przeciwzapalnych oraz modyfikacji jadłospisu i włączenia leczenia doustnego w przypadku, gdy temu problemowi towarzyszą zaparcia. W niektórych poważniejszych schorzeniach jak np. wgłobienie jelita, główną metodą leczenia jest zabieg operacyjny.

Skonsultowanie się z lekarzem oraz przeprowadzenie zleconej przez niego diagnostyki jest więc podstawą do wdrożenia leczenia w przypadku zauważenia krwi w kale dziecka.

Źródła:

1. Romano C., Salvatore O., Martellossi S. i wsp. (2017) Pediatric gastrointestinal bleeding: Perspectives from the Italian Society of Pediatric Gastroenterology, World Journal of Gastroenterology, 23(8): 1328-1337, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5330817/pdf/WJG-23-1328.pdf.
2. DiGregorio A. M., Alvey H. (2023) Gastrointestinal Bleeding, StatPearls, National Library of Medicine, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537291/.
3. Opracowane na podstawie wykładów dr n.med.Marcina Dziekiewicza wygłoszonych na konferencjach Wiosenne spotkania pediatryczne 2022 – Krwawienia z GOPP oraz Jesień Pediatryczna 2022 – Krwawienia z DOPP

[1] Opracowane na podstawie wykładów dr n.med.Marcina Dziekiewicza wygłoszonych na konferencjach Wiosenne spotkania pediatryczne 2022 – Krwawienia z GOPP oraz Jesień Pediatryczna 2022 – Krwawienia z DOPP