Żółty, musztardowy, brązowy, a nawet zielony – kupki zdrowego niemowlaka mogą występować w różnych barwach. Dopiero pod koniec pierwszego roku życia kał kolorem i konsystencją zaczyna przypominać stolec osoby dorosłej. Czarna kupka u dziecka po pierwszych dniach życia może być oznaką poważniejszego problemu, który wymaga diagnostyki lekarskiej (choć czasami powód okazuje się błahy i leży np. w spożyciu żywności zawierającej naturalne lub sztuczne barwniki). O czym może świadczyć oddawanie przez malucha kupki w czarnym kolorze?
Co znajdziesz w tym artykule:
Czarna kupka u noworodka – smółka
Oddawanie przez dziecko czarnej kupki w pierwszych trzech dniach życia uznaje się za całkowicie prawidłowe. Ciemny (czarny lub ciemnozielony), gęsty, lepki i zwykle bardzo obfity stolec wydalany w tym okresie nazywamy smółką. Składa się ona z tego, co niemowlę połknęło jeszcze w okresie życia płodowego, m.in. wód płodowych i mazi płodowej, bilirubiny, złuszczonego naskórka, enzymów i cholesterolu.
Brak pojawienia się czarnej kupki w ciągu dwóch dni po urodzeniu może być oznaką problemów z karmieniem lub zaburzeń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego dziecka. Wymaga to diagnostyki.
W ciągu kolejnych dni życia dziecko wydala tzw. stolce przejściowe. Mają one zwykle zielonkawy kolor i luźną konsystencję. Po pierwszym tygodniu życia kupka dziecka zaczyna przechodzić w kolor charakterystyczny dla niemowląt w pierwszych miesiącach życia – żółty, przypominający jajecznicę lub musztardę w przypadku dzieci karmionych mlekiem mamy oraz żółty lub jasnobrązowy u niemowląt żywionych mlekiem modyfikowanym. Pojawianie się zielonej kupy u niemowlaka również nie powinno niepokoić jest to spowodowane kwasami żółciowymi wydzielanymi przez wątrobę, które w przewodzie pokarmowym ulegają przemianom pod wpływem flory bakteryjnej.
Czarna kupka u dziecka – co oznacza?
Czarna kupka u niemowlaka po pierwszych dniach życia jest objawem, który wymaga określenia przyczyny. Niektóre z możliwych (choć rzadkich) powodów występowania stolców w takim kolorze stanowią wskazanie do szybkiego wdrożenia leczenia.
Dieta jako przyczyna ciemnej kupki u niemowlaka lub starszego dziecka
Obecne w pokarmach barwniki czasami zmieniają kolor stolca. Jeśli dziecko karmione jest już pokarmami innymi niż mleko, to właśnie żywność może powodować ciemne zabarwienie kupki. Produkty, które potencjalnie dają taki efekt to m.in. buraki, jagody, jeżyny, wiśnie, czereśnie, lukrecja oraz zielone warzywa liściaste.
Warto też wspomnieć, że dziecko karmione mlekiem modyfikowanym wzbogacanym w żelazo może wydalać ciemnozielone stolce – w kolorze, który np. w słabo oświetlonym miejscu rodzice uznają czasami za czarne.
Przyjmowanie leków i czarna kupka u dziecka
Niektóre środki farmakologiczne, przede wszystkim preparaty żelaza (także w formie suplementów) oraz węgiel aktywny, mogą zmieniać zabarwienie kału na ciemne. Przyjmowanie leków zawierających bizmut to także jeden z możliwych powodów obecności czarnej kupki u dziecka, np. po antybiotyku mającym w składzie tę substancję.
Czarna kupka u dziecka z krwawieniem z przewodu pokarmowego
Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego również może powodować czarne zabarwienie stolca dziecka. Dzieje się tak, ponieważ krew z jamy ustnej, przełyku, żołądka lub dwunastnicy jest trawiona przez enzymy, przez co zmienia kolor i może nadawać ciemną barwę treści pokarmowej.
Do potencjalnych przyczyn występowania czarnej kupki wynikającej z obecności krwi z górnego odcinka przewodu pokarmowego u niemowląt należą:
- Połknięta krew z brodawki matki,
- Niedobór witaminy K,
- Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy.
U rocznego, 2-letniego lub starszego dziecka krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego ma często inne przyczyny. Może być spowodowane przez:
- Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy,
- Krwawienie z górnych dróg oddechowych po krwawieniu z nosa lub urazie nosa,
- Zapalenie błony śluzowej przełyku wywołane np. przez chorobę refluksową,
- Zespół Mallorego-Weissa, czyli podłużne pęknięcia błony śluzowej dolnego odcinka przełyku spowodowane wielokrotnymi wymiotami,
- Działania niepożądane stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu, kwasu acetylosalicylowego),
- Żylaki przełyku.
Czarna kupka u dziecka – czy należy zgłosić się do lekarza?
Zauważenie czarnej kupki u dziecka (poza okresem kilku dni po urodzeniu) jest nieprawidłowym objawem i powinno zawsze skłonić nas do wizyty u pediatry. Często przyczyna obecności takiego zabarwienia stolca okazuje się błaha. Należy jednak wykluczyć występowanie poważniejszego problemu zdrowotnego, którego bardzo ciemny kał może być oznaką.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami.
Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
Źródła:
- Skelly C. L., Zulfiquar H. (2023) Meconium, StatPearls, National Library of Medicine, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542240/.
- MedlinePlus (2022) Black or tarry stools, National Library of Medicine, dostęp: https://medlineplus.gov/ency/article/003130.htm.