Czkawka przytrafia się każdemu. Towarzyszy nam od pierwszych chwil - już w brzuchu mamy maluszek może czkać, co kobieta w ciąży jest w stanie wyczuć. Noworodkom epizody czkawki mogą przytrafiać się dość często. Co zrobić, gdy niemowlę męczy uporczywa czkawka? Czy to zjawisko fizjologiczne czy niepokojąca dolegliwość?
Co znajdziesz w tym artykule:
Skąd bierze się czkawka u noworodka?
Czkawka to odruch, czyli reakcja autonomiczna objawiająca się rytmicznie powtarzającymi się, mimowolnymi skurczami przepony i mięśni oddechowych klatki piersiowej. Czkawka wywołuje charakterystyczny odgłos. Występowanie czkawki u noworodków i niemowląt może wynikać z niedojrzałości układu nerwowego, który kształtuje się jeszcze długo po narodzinach.
Jak często zdarza się czkawka u noworodka?
U noworodka czy niemowlęcia czkawka może pojawiać się nawet kilkanaście razy dziennie. Taką częstotliwość uważa się za fizjologiczną i nie powinna wzbudzać niepokoju. Jednak przewlekłe objawy czkawki wymagają konsultacji lekarskiej.
Przyczyny czkawki u noworodka
Czkawka u maluszka może pojawić się z wielu przyczyny, z których główną jest wciąż rozwijający się układ nerwowy – zwłaszcza unerwienie mięśnia przepony. Wśród najczęstszych przyczyn czkawki u maluszka wymienia się:
- Połknięcie powietrza, które może zdarzyć się podczas karmienia piersią lub butelką. Przy pierwszych karmieniach piersią dziecko może nie mieć jeszcze w pełni wykształconego odruchu ssania i połykać zbyt duże ilości powietrza. Dodatkowo mama może mieć niewłaściwą technikę karmienia, która będzie sprzyjała nieefektywnemu ssaniu piersi i także połykaniu powietrza przez dziecko. W przypadku karmienia butelką przyczyną czkawki może być zbyt duży otwór w smoczku.
- Zbyt łapczywe ssanie mleka z piersi, które może powodować przepełnienie brzuszka dziecka. Niedojrzały układ pokarmowy nie radzi sobie ze zbyt dużą ilością pokarmu w żołądku, co manifestuje się czkaniem i odbijaniem.
- Niska temperatura powietrza lub wychłodzenie maluszka po kąpieli. Może pojawić się także wskutek niewłaściwego ubioru do warunków panujących w otoczeniu.
- Głośny śmiech maluszka, który sprzyja połykaniu nadmiernej ilości powietrza.
Co zrobić, gdy niemowlę męczy czkawka?
Jest kilka sposobów, które pozwalają poradzić sobie z tą dolegliwością i dobór metody zleży od przyczyny, która wywołała czkawkę. Jeśli przyczyną jest niewłaściwa technika karmienia piersią warto skonsultować się z doradcą laktacyjnym lub położną. Specjalista skoryguje technikę, zaobserwuje czy maluszek prawidłowo ssie mleko i w razie konieczności poprawi podstawowe błędy. To, o co warto zadbać po karmieniu to odbijanie u dziecka, które uwolni nagromadzone w brzuszku powietrze. Częste przystawianie maluszka do piersią może zapobiec przejadaniu się i przepełnianiu żołądka. Jeśli karmisz niemowlę butelką zmień akcesoria – wybierz taką z odpowiednim smoczkiem. Jeśli przyczyną czkawki jest wyziębienie niemowlęcia należy zadbać o właściwy ubiór, nie wychładzać dziecka po kąpieli i dostosować temperaturę pomieszczenia do potrzeb niemowlęcia.
Czy wiesz, że metodą oceny, czy maluszek nie zmarzł jest sprawdzenie karku dziecka. Kiedy dziecko ma chłodny kark, pomoże okrycie kocykiem, właściwe ubranie oraz przytulenie.
Kiedy czkawka powinna niepokoić?
Czkawka jest typową dolegliwością wieku niemowlęcego. Jednak, gdy jest uporczywa i długotrwała może zaburzać samopoczucie maluszka, utrudniać karmienie i sen, a niekiedy świadczyć nawet o poważniejszym problemie, np. refluksie. Niepokój rodziców powinna wzbudzić czkawka pojawiającą się kilkanaście razy na dobę, trwające długo i mecząca maluszka. Jeśli po zastosowaniu powyższych metod dziecko dalej czka – należy udać się na konsultację do lekarza i poszukać przyczyny tego zjawiska.
Czkawka u noworodka - jaka pozycja?
Niekiedy zmiana pozycji noworodka może pomóc w łagodzeniu czkawki.
- Pozycja "na rękach": unieś dziecko do pozycji siedzącej, podtrzymując głowę i plecy. Ta pozycja może pomóc złagodzić czkawkę.
- Pozycja "na ramieniu": połóż dziecko na ramieniu i delikatnie potrząśnij nim. Ciepło ciała i rytmiczne potrząsanie mogą pomóc w złagodzeniu czkawki.
- Pozycja "na brzuchu": połóż dziecko na brzuchu na swoim ramieniu, podtrzymując głowę i szyję. To może pomóc złagodzić napięcie w brzuchu dziecka i złagodzić czkawkę.
- Karmienie: jeżeli jest to czas karmienia, możesz spróbować nakarmić dziecko. Picie może pomóc w kontrolowaniu skurczów przepony i złagodzeniu czkawki.
Czkawka u noworodka - najczęściej zadawane pytania
Czy można karmić podczas czkawki?
Tak, możesz karmić dziecko podczas czkawki. W rzeczywistości, karmienie (zarówno piersią, jak i butelką) może czasami pomóc zatrzymać czkawkę, ponieważ ssanie i połykanie mogą pomóc zrelaksować przeponę i zakończyć czkawkę. Jednak, jeżeli dziecko jest niespokojne lub niechętne do karmienia podczas czkawki, lepiej poczekać, aż ona ustąpi. Można wówczas spróbować zmienić pozycję ciała maluszka.
Czy czkawka noworodka podczas snu jest powodem do niepokoju?
Czkawka u noworodków, zarówno podczas czuwania, jak i snu, jest dość powszechna i zwykle nie jest powodem do niepokoju. Jest ona wynikiem niewielkich skurczów przepony, mięśnia, który pomaga w oddychaniu. U noworodków, mechanizmy kontroli przepony nie są jeszcze w pełni rozwinięte, co prowadzi do częstszych epizodów czkawki. Czkawka podczas snu może być wynikiem różnych czynników, w tym spożycia pokarmu tuż przed snem, połknięcia powietrza podczas karmienia.
Czy czkawka u noworodka może wystąpić z zimna?
Czkawka u noworodków najczęściej jest spowodowana przez czynniki takie jak połykanie powietrza podczas karmienia, spożywanie pokarmu zbyt szybko, czy zbyt duża ilość pokarmu na raz. Te czynniki mogą powodować skurcz przepony, co prowadzi do czkawki.
Niskie temperatury same w sobie nie powodują czkawki, ale jeśli w pomieszczeniu, w którym przebywa noworodek jest zbyt zimno, to może on zacząć szybko i głęboko oddychać, co z kolei może prowadzić do połykania powietrza i skurczu przepony, a tym samym do czkawki.