Jasna (biała, szara lub wyglądająca na odbarwioną) kupka u dziecka jest nietypowym objawem, który wymaga diagnostyki. Choć przyczyna może być niegroźna i leżeć np. w diecie malucha lub przyjmowanych lekach, czasami stanowi oznakę poważniejszego problemu ze zdrowiem. O czym świadczy bardzo jasna kupka u niemowlaka lub starszego dziecka i co zrobić, kiedy się pojawi?
Co znajdziesz w tym artykule:
Prawidłowy kolor kupki u dziecka
Niemowlęta w pierwszych miesiącach życia oddają stolce w kolorach (i o konsystencji) odmiennej niż osoby dorosłe:
- Czarny, ciemnozielony – w pierwszych trzech dobach życia (smółka),
- Żółty, musztardowy, sporadycznie zielony – w przypadku niemowląt karmionych piersią,
- Żółty, żółto-brązowy, brązowo-zielony, zielony – u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym,
- Brązowy – stopniowo pojawia się coraz częściej po rozpoczęciu rozszerzania diety malucha, zarówno karmionego mlekiem mamy, jak i mlekiem modyfikowanym,
- Pomarańczowy – może pojawiać się sporadycznie u dzieci na etapie rozszerzania diety jako efekt spożycia czerwonych lub pomarańczowych owoców lub warzyw (np. marchewki, dyni, pomidorów).
Pod koniec pierwszego roku życia kupki dziecka coraz częściej przypominają stolec osoby dorosłej. Na ich kolor w pewnym stopniu ciągle jednak wpływa spożywane mleko mamy lub mleko modyfikowane. Brązowy i żółty kał u małego dziecka uznaje się za normalny. W tym okresie mogą nadal pojawiać się ciemnozielone stolce (szczególnie często maluchy oddają kupki w tym kolorze w czasie biegunki). Zielony kolor stolca najczęściej nie świadczy o chorobie – jest spowodowany kwasami żółciowymi wydzielanymi przez wątrobę, które pod wpływem flory bakteryjnej ulegają przemianom w przewodzie pokarmowym.
Jasne, wsiąkające w pieluszkę, kwaśne stolce mogą występować u dziecki karmionych piersią w pierwszym okresie życia, w związku z przejściową nietolerancją laktozy związaną z niedojrzałością przewodu pokarmowego.
Kolory czarny, czerwony, a także biały i szary świadczą natomiast o potencjalnym problemie zdrowotnym i wymagają rozpoznania przyczyny.
Jasna kupka u dziecka – czy powinna nas zaniepokoić?
To, czy jasna kupka u dziecka jest powodem do niepokoju zależy od jej podstawowego koloru. Jasnobrązową kupkę uznajemy za normalną. Jeśli natomiast stolec ma kolor biały, biało-brązowy, biało-zielony, szary albo inny, sprawiający wrażenie, jakby kupka była odbarwiona (np. jasnozielony, beżowy), powinno nas to skłonić do konsultacji z pediatrą, by wyjaśnić przyczynę pojawiania się stolca w takim kolorze.
Jasna, szara, biała kupka u dziecka – co oznaczają?
Przyjrzyjmy się bliżej możliwym powodom pojawienia się jasnej kupki u dziecka.
Zaburzenia funkcji wątroby lub dróg żółciowych
Biała, szara lub wyglądająca na odbarwioną kupka może świadczyć o problemie z brakiem dostatecznej ilości żółci w przewodzie pokarmowym.
Żółć stanowią ważną w procesie trawienia i wchłaniania tłuszczów substancję produkowaną przez wątrobę i magazynowaną w pęcherzyku żółciowym. W miarę potrzeb zostaje wysyłana z pęcherzyka do jelita cienkiego. Żółć zawiera substancje, które odpowiadają za zielony, żółty i brązowy kolor kupki dziecka, więc jej brak może powodować, że stolec nie ma wyraźnego, prawidłowego zabarwienia.
Brak lub niedostateczna ilość żółci w przewodzie pokarmowym, która powoduje jasny kolor kupki u dziecka wynika z:
- Problemów z odpływem żółci, czyli z przedostaniem się żółci do jelita. Mogą być spowodowane m.in. mukowiscydozą, kamicą żółciową, powikłaniami po operacji (np. po usunięciu pęcherzyka żółciowego), a także obecnością guzów w drogach żółciowych. U najmłodszych dzieci (niemowląt w pierwszych tygodniach życia) czasami związana jest z wrodzoną wadą budowy dróg żółciowych.
- Problemów z pracą wątroby - narząd nie produkuje wystarczającej ilości żółci. Przyczynę tego stanu u dziecka mogą stanowić m.in. wirusowe zapalenie wątroby lub autoimmunologiczne choroby wątroby.
Powyższym zaburzeniom często towarzyszą dodatkowe objawy w postaci zażółcenia i świądu skóry oraz powiększenia wątroby.
Przyjmowane leki, wykonane badanie diagnostyczne z kontrastem
Inną możliwą przyczyną bardzo jasnej kupki u dziecka jest przyjmowanie niektórych leków. Należy jednak pamiętać, że doboru odpowiedniego leku należy dokonać z lekarzem.
Ponadto biała kupka u dziecka może pojawić się po badaniach obrazowych (rentgenie, tomografii komputerowej) wykonywanych z użyciem kontrastu zawierającego siarczan baru.
Dieta dziecka
Czasami przyczyną białej lub szarej kupki u dziecka jest dieta. Jasny kolor stolca może wynikać m.in. z problemów ze strawieniem większej ilości tłuszczu z pokarmów.
Co zrobić, gdy dziecko wydala bardzo jasną kupkę?
Jeśli szara lub biała kupka u dziecka pojawi się tylko raz, a kolejne stolce mają prawidłowy kolor, prawdopodobnie nie oznacza to występowania poważniejszych zaburzeń w stanie zdrowia, jednak warto o tym wspomnieć przy następnej wizycie u pediatry.
Kiedy dziecko wydala bardzo jasną, wyglądającą na odbarwioną kupkę więcej niż raz, wskazana jest diagnostyka przyczyny tego problemu. Najlepiej niezwłocznie zabrać dziecko na konsultację z pediatrą.
W sytuacji, gdy poza nietypowym kolorem stolca zauważasz u malucha inne objawy (np. zażółcenie skóry niewynikające z żółtaczki noworodkowej, wymioty, biegunkę, gorączkę), natychmiast zasięgnij porady lekarskiej.
Źródła:
- Rajan E. (2023) White stool: Should I be concerned?, MayoClinic, dostęp: https://www.mayoclinic.org/white-stool/expert-answers/faq-20058216.
- American Academy of Pediatrics Stools – Unusual Color, healthychildren.org, dostęp: https://www.healthychildren.org/English/tips-tools/symptom-checker/Pages/symptomviewer.aspx?symptom=Stools+-+Unusual+Color.
- Karpen S. J. (2020) Pediatric Cholestasis: Epidemiology, Genetics, Diagnosis and Current Management, Clinical Liver Disease, 15(3): 115-119, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7346681/.