Czas, gdy dziecko spokojnie śpi, jest niezwykle cenny. Każdy rodzic zdaje sobie sprawę z tego, że oprócz miłości i jedzenia, sen jest kolejnym kluczowym czynnikiem wspierającym prawidłowy rozwój niemowlęcia. Jak zadbać o dobry sen noworodka i ile dziecko go potrzebuje? Odpowiedzi na te pytania i wiele innych znajdziesz w tym artykule.
Co znajdziesz w tym artykule:
Jak długo śpi noworodek?
Szacuje się, że w pierwszych dniach oraz tygodniach życia maluszek przesypia (z przerwami m.in. na jedzenie) nawet do 20 godzin w ciągu doby. Fazy snu u noworodka są bardzo krótkie. Zazwyczaj niemowlę zapada w tzw. sen aktywny, dlatego w tym czasie jest wrażliwe na wszelkie zewnętrzne bodźce i łatwo się budzi. Dziecko o wiele rzadziej wchodzi w fazę snu głębokiego, ale to właśnie ona jest szczególnie ważna – z uwagi na regeneracje organizmu podczas jej trwania.
Sen noworodka różni się od snu starszego dziecka pod wieloma względami. W pierwszym półroczu życia niemowlę śpi fazowo – bez rozróżnienia doby na dzień lub noc. Sen dzieli się na trzy fazy – sen aktywny, sen spokojny i sen nieokreślony. Następują one w 50-60 minutowych cyklach, rozpoczynających się snem aktywnym[1]. Po około 2-godzinnej fazie mocniejszego snu dziecko przechodzi na tryb czuwania i właśnie wtedy dla maluszka bardzo ważne jest poczucie bliskości z mamą lub tatą. Jeśli noworodek często budzi się w nocy, należy to uznać za coś naturalnego. Z wiekiem dziecka czas jego ciągłego snu będzie się wydłużał.
Ile powinien spać noworodek?
Zapotrzebowanie na sen to kwestia indywidualna, jednak można stwierdzić, że maleje ono wraz z wiekiem. W pierwszych tygodniach po narodzinach maluszek potrzebuje przeciętnie około 16-18 godzin snu na dobę. Warto jednak wiedzieć, że sen niemowlęcia jest często przerywany głodem – maleństwo może budzić się na karmienie kilka razy w nocy, chociaż może tez przespać bez wybudzania nawet 6 godzin. Miesięczny maluszek powinien być karmiony co 2-3 godziny w ciągu doby, ponieważ jego brzuszek jest malutki i nie jest w stanie pomieścić dużo pokarmu. Gdy noworodek smacznie śpi, a przychodzi pora na karmienie, należy sprawdzić, w jakiej fazie snu się znajduje. Widoczny ruch gałek ocznych, pojawianie się min, ruch rączek lub nóżek, nieregularny oddech, uśmiechy i inne grymasy twarzy wskazują na fazę snu aktywnego, więc pobudka nie powinna być trudna. Jeśli jednak dziecko znajduje się w fazie snu głębokiego – ze względu na jej dobroczynny wpływ na organizm niemowlęcia lepiej go nie wybudzać. Zapotrzebowanie na sen może się zwiększyć, kiedy maluszek będzie chorował – szczególnie, jeśli będzie dokuczała mu gorączka.
Sen noworodka – ile śpi niemowlę w zależności od wieku?
Przez pierwsze tygodnie życia niemowlak potrzebuje około 16-18 godzin snu, około 3. miesiąca życia – średnio 15 godzin, półroczny maluch – około 14 godzin, a dziecko po 2. roku życia – około 10-12 godzin snu na dobę. Noworodek, który dopiero przyszedł na świat, musi się przyzwyczaić do zupełnie nowego środowiska i otoczenia, dlatego w pierwszych tygodniach życia trudno mu wypracować harmonogram dnia ze stałymi porami snu.
Sen niemowlęcia uzależniony jest od wielu czynników, m.in. od tego, czy dziecko jest najedzone oraz czy nie ma problemów brzuszkowych (takich jak kolki lub zaparcia). Ważny jest też dobowy rytm dnia, ale on zaczyna się układać dopiero po kilku miesiącach życia niemowlęcia. Aby go wdrożyć, regularnie należy zacząć uczyć dziecko, że sen nocny rozpoczyna się o konkretnej porze i jest poprzedzony takimi rytuałami jak karmienie oraz kąpiel. Funkcjonując wedle pewnego rytmu, niemowlę będzie miało poczucie bezpieczeństwa, a to w efekcie będzie się przekładało na efektywniejszy sen.
Niezwykle istotne dla spokojnego snu niemowlęcia jest też odpowiednie miejsce. W pomieszczeniu, gdzie śpi maluszek, powinna panować właściwa temperatura powietrza – nie powinno być za ciepło ani za zimno (optymalnie około 20°C). Przed ułożeniem niemowlęcia do snu dobrze zadbać o to, aby pokój w pewnym stopniu był zaciemniony – zarówno w nocy, jak i podczas drzemek w ciągu dnia. Wokół śpiącego maluszka nie powinno być też zbyt głośno – warto skorzystać z białego szumu, który wycisza donośne dźwięki z otoczenia.
Sen odgrywa niezwykle istotną rolę w rozwoju fizycznym, emocjonalnym i intelektualnym dziecka. Warto wiedzieć, że podczas snu, a konkretnie w pewnych jego fazach komórki nerwowe maluszka są jeszcze bardziej aktywne niż w czasie, gdy niemowlę jest wybudzone. Komórki śpiącego dziecka prężenie pracują, aby przetworzyć wszystkie dane zebrane w ciągu dnia – to, co niemowlę usłyszało, zobaczyło czy czego dotknęło[2]. Gdy jedne komórki w mózgu budują nowe połączenia, inne mają przerwę i utrwalają w pamięci doświadczenia zdobyte w ostatnich dniach. Co ciekawe, u malucha podczas snu wytwarza się hormon wzrostu[3]. W okresie płytkiego snu w mózgu dziecka uaktywniają się części odpowiedzialne za pamięć, myślenie i zdolność nauki. Sen jest również istotny dla odpowiedniego rozwoju i funkcjonowania układu odpornościowego.
[1] M. Kaczor, M. Szczęsna; Zaburzenia snu u dzieci; Medical Tribune; 2016.
[2]https://www.badania.net/niemowleta-wytwarzaja-wiedze-w-trakcie-snu/
[3]https://www.opiekaokoloporodowa.pl/artykul/wplyw-snu-na-rozwoj-dziecka