To, czy proporcje masy ciała do wzrostu dziecka są odpowiednie, bada się za pomocą siatek centylowych. Dla rodziców odczytywanie siatek centylowych z początku może wydawać się trudne, jednak z czasem staną się one w pełni zrozumiałe. Niezwykle ważnym jest, by regularnie nanosić wyniki dziecka na siatki centylowe i analizować, czy dziecko rozwija się prawidłowo.
Co znajdziesz w tym artykule:
Do czego służą siatki centylowe?
Siatki centylowe są wykresami opracowanymi na podstawie średniej masy ciała oraz wzrostu dzieci w danej grupie wiekowej i znajdują się w książeczkach zdrowia dzieci. Siatki centylowe tworzy się na podstawie pomiarów statystycznych dokonywanych raz na 10 lat na jak największej grupie dzieci. Ostanie badania przeprowadzone w Polsce obejmowały 17 500 dzieci i pozwoliły zaktualizować naszą wiedzę o średniej masie ciała i wzroście najmłodszych grup wiekowych. Dzięki siatkom centylowym można określić, jak na tle rówieśników wypada nasze dziecko. Regularne zaznaczenie postępów w rozwoju dziecka umożliwia analizę zmian na krzywej i ocenę, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Siatki centylowe składają się z centyli (percentyli), które stanowią jednostkę statystyczną obrazującą położenie danego wyniku odnośnie do całej grupy wyników.
Czy wiesz, że…
Na przestrzeni lat tempo wzrostu dzieci zmienia się, dlatego siatki centylowe są co jakiś czas aktualizowane, warto więc zwracać uwagę, czy dokonujemy pomiarów według aktualnych wytycznych.
Jak są zbudowane siatki centylowe?
Siatka centylowa jest zbudowana z pionowej i poziomej osi. Oś pozioma określa wiek dziecka (w zależności od wieku dziecka są to miesiące lub lata), natomiast oś pionowa przedstawia: wzrost, masę ciała dziecka, BMI, a w przypadku niemowląt także obwód główki. Kolorowe linie wyznaczone na siatce nazywane są centylami lub percentylami, natomiast obszar pomiędzy dwoma liniami to kanał centylowy. Ukazują one, jaki procent dzieci w danym wieku w całej populacji ma mniejszą, większą lub taką samą masę ciała, wzrost czy obwód główki. Kanały centylowe następują po kolei między 3 a 10 centylem, 10 i 25, 25 a 50, 50 i 75 oraz 75 i 97.
Czy wiesz, że…
Niemowlę waży się na specjalnie przeznaczonej do tego wadze, a jego wzrost, definiowany jako długość ciała, jest mierzony na blacie z przyczepioną na stałe miarką? Gdy dziecko jest starsze, wzrost mierzy się na stojąco, przy ścianie z narysowaną miarką, a pomiaru masy ciała dokonuje się na wadze łazienkowej. Bardzo ważnym jest, by dziecko ważyć zawsze o tej samej porze dnia, ze względu na to że masa ciała ulega wahaniom w ciągu doby.
Niemowlę waży się na specjalnie przeznaczonej do tego wadze, a jego wzrost, definiowany jako długość ciała, jest mierzony na blacie z przyczepioną na stałe miarką? Gdy dziecko jest starsze, wzrost mierzy się na stojąco, przy ścianie z narysowaną miarką, a pomiaru masy ciała dokonuje się na wadze łazienkowej. Bardzo ważnym jest, by dziecko ważyć zawsze o tej samej porze dnia, ze względu na to że masa ciała ulega wahaniom w ciągu doby.
Kiedy dziecko siada, raczkuje i chodzi? Kamienie milowe w rozwoju Twojego Maluszka
Rodzaje siatek centylowych
Siatki centylowe różnią się przede wszystkim ze względu na płeć dziecka, co oznacza, że inne są siatki centylowe dla dziewczynek, a inne dla chłopców. Wyróżniamy też podział siatek ze względu na parametry dotyczące budowy dziecka, takie jak: masa ciała, wzrost, BMI, obwód klatki piersiowej czy obwód główki. Warto wiedzieć, że dla wcześniaków zostały opracowane oddzielne siatki centylowe. Jeżeli jesteś mamą wcześniaka, możesz posługiwać się również normalnymi parametrami mierzenia wzrostu, pamiętaj jednak, by od wieku kalendarzowego dziecka odjąć tyle tygodni, ile brakowało Twojemu maluszkowi do terminowej daty przyjścia na świat.
Nanoszenie danych na siatkę centylową
Gdy zmierzymy i zważymy dziecko, dane wprowadza się na siatkę centylową na odpowiednich osiach (wieku, masy ciała i wzrostu), a następnie odprowadza się od każdej osi linię prostą. Wyprowadzone linie przetną się na jednej z krzywych przebiegających przez wykres (lub pomiędzy nimi), z których każda jest oznaczona inną liczbą (te linie to centyle). Jeżeli Twoje dziecko utrzymuje masę ciała na 75 centylu, oznacza to, że 75% rówieśników waży tyle samo lub mniej, a 25% waży tyle samo lub więcej.
Niepokojące wyniki na siatkach centylowych
Harmonijny rozwój dziecka na siatce centylowej obserwujemy, gdy wskaźniki wzrostu i masy ciała utrzymują się w tym samym kanale centylowym. Poszczególne pomiary, nanoszone w kolejnych miesiącach na siatkę, tworzą charakterystyczną dla danego dziecka krzywą rozwoju. Wyniki poniżej 3 i powyżej 97 centyla powinny zwrócić uwagę Twoją i lekarza. Jeśli kolejne pomiary są zaznaczane w tych samych lub sąsiednich kanałach centylowych, to rozwój dziecka przebiega prawidłowo. Jeśli nagle wartość masy ciała lub wzrostu zaznaczona na siatce przekracza dwa kanały centylowe, to z jakiegoś powodu te proporcje zostały zachwiane. To powinno skłonić do poszukania przyczyny takiego stanu.
TAGI: siatki centylowe, siatka centylowa, siatka centylowa chłopców, siatka centylowa dziewczynki
