Witamina C, inaczej kwas askorbinowy to substancja organiczna, która wykazuje wielokierunkowe działanie w organizmie człowieka. Jedną z istotnych ról witaminy C jest wspieranie funkcjonowania układu odpornościowego. Ma to szczególne znaczenie w przypadku dzieci, u których występuje większe ryzyko wystąpienia infekcji.
Co znajdziesz w tym artykule:
Rola witaminy C w rozwoju dziecka
W związku z tym, że witamina C bierze udział w ważnych reakcjach enzymatycznych, w których biorą udział komórki budujące ludzki organizm, wykazuje wielokierunkowy wpływ na jego funkcjonowanie. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i nerwowego. Jako silny antyoksydant niweluje w organizmie szkodliwe wolne rodniki, mogą uszkadzać białka, lipidy, a nawet DNA. Funkcja antyoksydacyjna pełni ochronną rolę w chorobach serca i naczyń krwionośnych.
Witamina C jest bardzo ważna w diecie dziecka, ponieważ oddziałuje na funkcjonowanie układu odpornościowego – uczestniczy w procesach immunomodulacyjnych, a także zwiększa aktywność limfocytów B i T, które biorą udział w reakcjach odpornościowych organizmu. Odporność człowieka kształtuje się do ok. 12. roku życia, dlatego też można mówić o zwiększonej podatności dzieci na infekcje. Jednym ze skutecznych sposobów wspierania mechanizmów obronnych jest odpowiednio zbilansowania dieta – bogata m.in. w witaminę C, a także w inne niezbędne substancje odżywcze.
Witamina C bierze również udział w procesach wchłaniania wapnia i żelaza, które pełnią bardzo ważną funkcję w rozwoju dziecka. Wapń wpływa m.in. na kondycję zębów i kości, natomiast żelazo – na rozwój intelektualny malucha.
Zapotrzebowanie dziecka na witaminę C
Poziom zapotrzebowania człowieka na witaminę C jest uzależniony od kilku różnych czynników, w tym m.in. od wieku, płci oraz stanu fizjologicznego organizmu. Warto podkreślić, że dzienne zapotrzebowanie na witaminę C jest największe spośród wszystkich witamin. U dorosłego człowieka wynosi ono 75-90 mg/dzień, u niemowląt - 20 mg/dzień, dzieci w wieku 1-3 lat 40 mg/dzień , natomiast u kobiet w ciąży i podczas karmienia piersią – 80-120 mg mg/dzień
Źródła witaminy C dla dziecka
Najbogatszymi źródłami witaminy C są warzywa i owoce. Przy czym zawartość w nich kwasu askorbinowego jest zmienna i zależna m.in. od sezonowości oraz ewentualnie czasu trwania obróbki kulinarnej sposobu przygotowania produktu (gotowanie warzyw może obniżyć zawartość witaminy aż o 50%).
Wśród najbardziej wartościowych źródeł witaminy C wśród warzyw można wymienić:
- paprykę (125-200mg/100g),
- nać pietruszki (269mg/100g),
- brukselkę (65-145mg/100g),
- kalarepę (70-100mg/100g),
- brokuły (65-150mg/100g),
- kapustę (35-70mg/100g),
- kalafiora (35-70mg/100g),
- szpinak (40-84mg/100g),
- cykoria (6-44mg/100g),
- fasolka szparagowa (25-40mg/100g),
- rzodkiewka (25/100g).
Natomiast najbogatsze źródła witaminy C wśród owoców to:
- owoc dzikiej róży (250-800mg/100g),
- czarne porzeczki (150-300mg/100g),
- truskawki (46-90mg/100g),
- kiwi (84mg/100g),
- grejpfruty (30-70mg/100g),
- cytryny (40-60mg/100g),
- pomarańcze (30-50mg/100g),
- agrest (25-40mg/100g),
- maliny (19-37mg/100g).
Witamina C w diecie dziecka
Przez pierwszy rok życia dziecka podstawą jego żywienia powinno być mleko matki. Karmienie piersią uważane jest za tzw. złoty standard w żywieniu niemowląt. Pokarm kobiety zawiera niezbędne substancje odżywcze w odpowiednich dla dziecka proporcjach. Warto jednak pamiętać, że około 6. miesiąca życia malucha wyłączne karmienie dziecka mlekiem mamy (lub mlekiem modyfikowanym) nie zapewnia mu odpowiedniej porcji energii, białka, cynku i żelaza, a także niektórych witamin. Z tego powodu pomiędzy 17. a 26. tygodniem życia dziecka należy rozpocząć rozszerzanie diety dziecka o pokarmy stałe z uwzględnieniem odpowiedniej konsystencji - gładkich musów, przecierów, zupek czy kaszek.Chcąc zapewnić dziecku podaż wszystkich niezbędnych substancji odżywczych, należy postępować zgodnie ze schematem rozszerzania diety niemowląt.
W okresie poniemowlęcym zmienia się sposób żywienia dziecka z diety płynnej (opartej na mleku) na formy bardziej urozmaicone. Warto jednak pamiętać, że dziecko nie jest „małym dorosłym” i ma zupełnie inne potrzeby żywieniowe niż my. Jego zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze, w tym m.in. na witaminę C, jest wyższe niż u osób dorosłych w stosunku do masy ciała. Według zaleceń ekspertów karmienie piersią powinno być kontynuowane do kiedy mama i dziecko sobie tego życzą - oznacza to, że nie ma górnej granicy wieku. Po skończeniu przez dziecko 1. roku życia jego dieta nadal wymaga dostosowania jej do wyjątkowych potrzeb żywieniowych.
Przy komponowaniu diety dla dziecka po 1. roku życia warto pamiętać o tym, że jego zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze jest znacznie wyższe niż u osób dorosłych (w stosunku do masy ciała). Mowa tu m.in. witaminie D i wapniu. Nie należy zapominać również o żelazie, którego bogatymi źródłami pokarmowymi są takie produkty jak: mięso, ryby, jaja, a także zielone warzywa. Warto również pamiętać o witaminie C, która nie tylko wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego malucha, ale również wspomaga przyswajanie żelaza z produktów roślinnych.
Prawidłowo zbilansowana dieta jest ważnym determinantem prawidłowego rozwoju naszego malucha. Warto mieć to na uwadze przy przygotowywaniu posiłków dla dziecka.
Źródła:
- Kantorska A., Witamina C – rola i znaczenie dla organizmu. Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej.
- Janda K., Kasprzak M., Wolska J., Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie „Pomeranian Journal of Life Sciences” 2015:61, s. 419-425.
- Weker H., Barańska M. (red.), Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym, Warszawa 2014.