Oj, ulało się – nie ma rodzica, który choć raz nie tego nie powiedział! Maluszki ulewają, zdarza się, to naturalne zjawisko dojrzewania układu pokarmowego. Jeśli jednak ulewanie zaczyna robić się zbyt intensywne i widać, że wyraźnie męczy maluszka, a do tego dochodzą inne objawy – prawdopodobnie mamy do czynienia z refluksem żołądkowo-przełykowym. Skąd się bierze? Jak rozpoznać refluks u niemowlaka i jak postępować w przypadku refluksu u dzieci?
Co znajdziesz w tym artykule:
Ulewanie a refluks u dzieci
W kwestii karmienia dziecka istnieje kilka ważnych pojęć, z którymi rodzice powinni się zapoznać, aby jak najlepiej odczytywać potrzeby pociechy. Pierwsze z nich dotyczy najczęściej występującej u niemowlaków dolegliwości, czyli ulewania (regurgitacji). Nie musi oznaczać problemów ze zdrowiem, jednak jest niejednokrotnie przyczyną zmartwień rodziców. To bierne, bezbolesne cofanie się treści pokarmowej na zewnątrz, czyli wypływanie niewielkich ilości pokarm bez występowania odruchu wymiotnego. Zazwyczaj związane jest z niedojrzałością układu pokarmowego – zwieracza dolnego przełyku, który jeszcze nie do końca odpowiednio funkcjonuje – lub zbyt dużą ilością przyjmowanego pokarmu.
Drugim pojęciem jest refluks żołądkowo-przełykowy, który jest fizjologicznym zjawiskiem polegającym na mimowolnym i nieświadomym cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Jeśli treść wypłynie z jamy ustnej mówimy o regurgitacjach (potocznie zwanych ulewaniem). Zdarza się, że treść nie wypłynie na zewnątrz, tylko zostanie połknięta przez dziecko - zjawisko takie określamy refluksem ukrytym. Refluks u noworodka czy niemowlaka mija samoistnie mniej więcej po ukończeniu roku lub wcześniej. Konieczna może być też zmiana sposobu karmienia. Nie powoduje żadnych innych objawów – dziecko nie wykazuje żadnych problemów z przyjmowaniem pokarmów, prawidłowo przybiera na wadze, nie widać pogorszenia jego nastroju, nie wykazuje żadnych objawów bólu.
Ulewanie u niemowląt – czy jest się czym martwić?
Ulewanie jest powszechnym zjawiskiem u niemowląt – może dotyczyć nawet 60% dzieci w wieku w 3-4 miesiącu życia. Ilość wydostającego się treści pokarmowej nie jest duża – to najczęściej 2-3 łyżeczki wstępnie strawionego pokarmu. Większość niemowląt doświadcza ulewania co najmniej raz dziennie, nie stanowi to powodu do zmartwień. Rodzice mogą spróbować ograniczyć ulewanie, unikając nadmiernej ilości pokarmu w jednym karmieniu, trzymając dziecko w pionie przez pewien czas po posiłku oraz unikając nagłych ruchów tuż po jedzeniu.
Kiedy mija refluks u niemowlaka?
Fizjologiczny refluks u niemowlaka pojawia się krótko po posiłku, nie jest obciążający i inwazyjny dla dziecka i jest krótkotrwały. Najczęściej mija samoistnie około roku, ale nie ma ścisłej granicy – niektórym maluchom towarzyszy krócej, innym nieco dłużej. Jeśli nie pojawiają się żadne dodatkowe niepokojące objawy – trzeba go po prostu przeczekać. Organizm każdego dziecka dojrzewa we własnym tempie.
Co na refluks u niemowlaka?
Wiadomo już, jak rozpoznać refluks u niemowlaka — ma on ścisły związek z karmieniem malucha. Oczywiste więc, że zmiana sposobu żywienia i pewnych nawyków związanych z karmieniem może złagodzić refluks u niemowlaka. Jak pomóc maluszkowi w częstym ulewaniu?
Jeśli chodzi o maluszki karmione piersią – warto wypróbować innych pozycji podczas karmienia i bardziej pionizować dziecko i pilnować, by jego pozycja była jak najbardziej wyprostowana. Jeśli refluks współistnieje z podejrzeniem alergii na białka mleka krowiego - może zajść potrzeba zmian w diecie matki karmiącej, co należy skonsultować z lekarzem.
Jeżeli mama nie karmi piersią, warto porozmawiać z lekarzem i skonsultować z nim zmianę dotychczasowego mleka na żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, która jest przeznaczona do postępowania dietetycznego w przypadku ulewań. Takim produktem jest Bebiko AR NUTRIflor EXTRAcare, którego skład jest dostosowany do żywienia niemowląt, u których występują częste ulewania.
Refluks u niemowlaka – jak pomóc naturalnymi sposobami?
Refluks u niemowlaka męczy obie strony – rodziców, którzy niepokoją się o stan zdrowia dziecka oraz, przede wszystkim, samego maluszka. Są jednak sposoby, by złagodzić nieco częste ulewanie malucha. Jak pomóc niemowlakowi przy refluksie?
● Pilnować odbijania niemowlaka po każdym posiłku, nosić dziecko w pozycji pionowej lub lekko pochylonej, z naciskiem na brzuszek. Nie należy od razu układać dziecka w pozycji leżącej po jedzeniu.
● Nie karmić dziecka, kiedy jest zdenerwowane, płaczące, roztargnione. Przed karmieniem należy malucha uspokoić, by mógł spokojnie wypić mleko, bez ryzyka łykania zbyt dużej ilości powietrza i zbyt łapczywego jedzenia.
● Jeśli dziecko jest karmione piersią – warto próbować różnych pozycji, by prawidłowo przystawiać do piersi niemowlaka, w tym pozycji biologicznej. Podczas karmienia głowa dziecka nigdy nie powinna być niżej niż reszta ciała, nie powinna być również przekręcona. Jeśli karmi się bokiem – całe ciało dziecka powinno być ustawione w ten sposób. Należy również pilnować, by pokarm nie wypływał zbyt szybko, co może powodować krztuszenie się dziecka i wymuszać zbyt łapczywe picie.
● Jeżeli mama nie karmi piersią, należy pamiętać o odpowiedniej butelce do karmienia i smoczku, by przepływ pokarmu nie był zbyt szybki dla dziecka.
● Rodzice dziecka powinni unikać palenia papierosów i zapobiegać wdychaniu dymu tytoniowego przez malucha. Obniża on ciśnienie dolnego zwieracza przełyku i nasila objawy refluksu.
Przy częstym ulewaniu, jak i w przypadku choroby refluksowej, należy pamiętać o regularnym czyszczeniu dziąseł, języka i zębów niemowlaka (specjalną silikonową nakładką na palec lub klasyczną szczoteczką dla dzieci), by nie dopuścić do stworzenia środowiska odpowiedniego dla rozwoju bakterii.
Jeśli zastosowanie naturalnych metod oraz zmiany w diecie nie pomagają na refluks u niemowlaka, a objawy się nasilają, należy zgłosić się do lekarza, który może zalecić wizytę u gastroenterologa.
Czym jest choroba refluksowa u niemowlaka?
Poważniejszym problemem u niemowlaka może być refluks patologiczny, czyli choroba refluksowa. Na jej występowanie wskazują pojawiający się dyskomfort u dziecka oraz objawy alarmowe, takie jak drażliwość, niechęć do jedzenia, bezdechy, kaszel i chrypka, anemia, świszczący oddech, nadmierny płacz, problemy z zasypianiem oraz częste budzenie się w nocy. Różni się od fizjologicznego ulewania powyższymi symptomami oraz ryzykiem powikłań. Nadmierne cofanie się treści pokarmowej wraz z kwasami żołądkowymi może negatywnie wpływać na przełyk, tworząc w nim stany zapalne. Ponadto chorobliwy refluks u dzieci powoduje także zmiany w ich stosunku do jedzenia, kojarząc się im z przykrymi dolegliwościami.
Choroba refluksowa u dziecka – objawy
Chorobę refluksową u dzieci łatwo pomylić z neofobią żywieniową czy wybiórczością pokarmową lub też zbagatelizować go, uznając za „wydziwianie”. Tymczasem maluch może się naprawdę męczyć – warto więc go obserwować. Na chorobę refluksową mogą wskazywać poniższe objawy:
● Brak lub zbyt niski przyrost masy ciała.
● Rozdrażnienie podczas karmienia, odwracanie głowy, wyginanie ciała.
● Odmowa jedzenia, brak apetytu, płacz w porach karmienia, wyraźnie widoczne zdenerwowanie przed jedzeniem.
● Częste ulewanie, także z odruchem wymiotnym.
● Przewlekła chrypka, kaszel, świszczący oddech, problemy z uszami.
● Problemy z przełykaniem pokarmów (dysfagia), ból w trakcie połykania.
● Częste dławienie się i krztuszenie jedzeniem.
● Problemy ze snem.
● Zespół Sandifera – gwałtowne, napadowe wyginanie główki dziecka w bok lub w tył.
● Płacz podczas ulewania i odbijania.
Wszelkie nietypowe zachowania, które można zauważyć podczas karmienia dziecka, mogą wskazywać na chorobę refluksową, która – niezdiagnozowana – może przerodzić się w uciążliwe dla malucha schorzenie i prowadzić do wielu problemów zdrowotnych. Dlatego warto obserwować dziecko i nie bagatelizować objawów, nawet jeśli początkowo przypominają „zwykłe” ulewanie.
Jak leczyć refluks u niemowlaka?
Jeśli refluks u niemowlaka przybiera ostrzejszą formę i nosi znamiona choroby refluksowej, należy skontaktować się z lekarzem – być może znajdzie potrzeba wdrożenia leczenia farmakologicznego. Wówczas lekarz może przepisać leki wspierające dojrzewanie układu pokarmowego i wzmacniające mięśnie przełyku oraz żołądka, a także działające osłonowo na błonę śluzową układu pokarmowego.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami.
Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
Bebiko AR NutriFLOR EXTRAcare — żywność specjalnego przeznaczenia medycznego dla niemowląt do postępowania dietetycznego w przypadku częstych ulewań. Stosować pod nadzorem lekarza.
Bibliografia:
- https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/refluks-zoladkowo-przelykowy-u-dzieci-i-niemowlat-objawy-i-leczenie,6490,n,192
- M. Paleczny, Czy refluks może zaburzać rozwój niemowlaka? [online:] https://mamafizjoterapeuta.pl/2023/07/17/ulewanie-a-rozwoj/
- https://www.blizejciebie.pl/poradnik/wpis/refluks-u-niemowlaka-objawy-jak-rozpoznac-leczenie-i-domowe-sposoby
- D. Celińska-Cedro, Choroba refluksowa przełyku u dzieci, [online:] https://www.czytelniamedyczna.pl/510,choroba-refluksowa-przeyku-u-dzieci.html
- https://www.cmpromed.pl/refluks-u-niemowlat-jak-rozpoznac-i-leczyc/