Kwas foliowy to witamina z grupy B, znana również pod nazwą folacyna, witamina B9, B11. Jest substancją rozpuszczalną w wodzie, wrażliwą na działanie wysokich temperatur. W okresie ciąży zapotrzebowanie organizmu kobiety na kwas foliowy wzrasta 2- lub nawet 4-krotnie, co czyni go najważniejszą witaminą w ciążowym menu. Koniecznie przeczytaj dlaczego!
Kwas foliowy jest potrzebny człowiekowi od poczęcia do później starości. Jednak ze względu na jego wpływ na kształtowanie się cewy nerwowej, kluczowe znaczenie ma podczas ciąży, szczególnie wtedy, kiedy cewa nerwowa maluszka powstaje, czyli w kilka tygodnia po zapłodnieniu (6 tygodni od pierwszego dnia ostatniej miesiączki). Kwas foliowy w ciąży bierze udział w procesie tworzenia kodu DNA. W ten sposób ma on wpływ na wzrost i pracę wszystkich komórek ciała. Przyjmowanie kwasu foliowego przez przyszłą mamę chroni dziecko przed groźnymi wadami, takimi jak rozszczep kręgosłupa, bezmózgowie czy przepuklina oponowo-rdzeniowa. Lekarze zalecają, aby suplementację tego składnika rozpocząć już w okresie poprzedzającym zajście w ciążę o co najmniej 4-6 tygodni i kontynuować ją przynajmniej do końca pierwszego trymestru (12 tygodni ciąży). Wielu lekarzy prowadzących ciąże zaleca swoim pacjentkom suplementację kwasem foliowym przez cały okres 9 miesięcy ciąży.
Gdzie szukać kwasu foliowego?
Cennym źródłem kwasu foliowego są:
- surowe warzywa ciemnozielone: szpinak, brokuły, brukselka, sałata, szparagi,
- rośliny strączkowe: fasola, groch,
- pełne ziarna zbóż,
- owoce cytrusowe.
Jednak ze względu na wrażliwość kwasu foliowego na działanie temperatury – podczas gotowania traci on ok. 70% swoich właściwości, a organizm nie jest w stanie długo go magazynować. Dlatego pokrycie dziennego zapotrzebowanie na ten składnik wyłącznie za sprawą zdrowej diety jest niemożliwe. Ponadto nasz organizm jest w stanie przyswoić kwas foliowy z pożywienia wyłącznie częściowo. Stopień przyswajania folianów z poszczególnych produktów żywnościowych jest znacznie zróżnicowany w zależności od zawartości mono- i wieloglutaminowych pochodnych i waha się w granicach od 30 do 80%, podczas gdy w przypadku syntetycznego kwasu foliowego przyswajalność osiąga niemal 100%. Z tego względu zarówno przyszłym mamom, jak i kobietom, które dopiero przygotowują się do zajścia w ciążę, zaleca się uzupełnianie diety o suplementy kwasu foliowego.
Obawy, że nadmierne spożycie kwasu foliowego może powodować niekorzystne skutki dla zdrowia, są z reguły nieuzasadnione, mimo tego nie należy przekraczać zaleconych dawek (1 mg/dobę – chyba, że istnieją medyczne wskazania do zwiększenia zalecanej dobowej dawki). Należy pamiętać, że każda suplementacja witaminowa w ciąży wymaga wcześniejszej konsultacji z lekarzem prowadzącym.