Jak radzić sobie z najczęstszymi problemami/dolegliwościami piersi przy karmieniu piersią?

Poranione brodawki - Poranione brodawki to bardzo dokuczliwy i przykry problem, który dotyka mamy na różnych etapach laktacji. Zazwyczaj poranione brodawki i ich bolesność występują u kobiet w pierwszym tygodniu po porodzie. Najczęstszą przyczyną tej dolegliwości okazuje się nieprawidłowa technika przystawienia malucha do piersi. Warto pamiętać, że karmienie to sztuka, której trzeba się nauczyć. Mama i maluszek muszą się poznać i wspólnie wypracować odpowiednią technikę karmienia, a to wymaga czasu. Jeśli mama nie jest pewna, czy prawidłowo karmi piersią, warto, aby zasięgnęła porady doradcy laktacyjnego w szpitalu albo skontaktowała się z doświadczoną położną.

Jeśli korekta techniki karmienia i zmiana pozycji nie przynosi efektu, tzn. brodawki nadal bolą i są poranione, przyczyna może okazać się bardziej złożona. Zbyt krótkie wędzidełko, płaskie czy wklęsłe brodawki, hiperaktywny wypływ mleka lub niewłaściwie dobrany laktator to tylko część powodów, które mogą być przyczyną bólu. W takiej sytuacji zawsze zaleca się konsultację laktacyjną. Tylko podczas wizyty, dzięki zbadaniu mamy oraz malucha, a także po dokonaniu oceny karmienia można zalecić odpowiednie działania.

Jeśli poraniony jest tylko szczyt brodawki, rekomenduje się częste wietrzenie piersi, smarowanie ich własnym pokarmem oraz nakładanie na nie cienkiej warstwy lanoliny. Przy głębszych urazach pomocne mogą okazać się opatrunki hydrożelowe czy muszle laktacyjne. Przy silnym bólu warto odciągnąć niewielką ilość pokarmu przed karmieniem, a karmienie rozpoczynać od piersi mniej bolesnej. Pomocne mogą okazać się również doraźnie leki przeciwbólowe, ale ich stosowanie należy skonsultować z lekarzem.

Nawał pokarmu - Nawał pokarmu jest stanem fizjologicznym występującym między 2. a 4. dobą po porodzie i jest prawidłową odpowiedzią na toczącą się w organizmie kobiety po porodzie grę hormonalną. Warto wiedzieć, że ta przypadłość zawsze dotyczy obu piersi.

Podczas nawału nieustabilizowana, nadmierna w stosunku do potrzeb dziecka ilość pokarmu przepełnia przewody mleczne. Możliwości magazynowe piersi są ograniczone, w związku z czym mama odczuwa dyskomfort. Podczas nawału pokarmu piersi stają się ciężkie, ale miękkie. W tym czasie pokarm sam wypływa, jednak kobieta nie odczuwa bólu – skóra piersi jest jedynie lekko napięta i zaczerwieniona.

Nawał mleka z piersi nie wymaga leczenia, ponieważ jest zjawiskiem fizjologicznym. Kluczowe jest jednak, aby podczas nawału pokarmu odpowiednio postępować. Przykładowo pomocne może okazać się odciąganie niewielkich ilości pokarmu przed karmieniem (tj. 5-10 ml) i między karmieniami, ale tylko do momentu odczucia ulgi – nigdy do końca. Warto rozważyć także zimne okłady na piersi, które po karmieniu należy stosować przez około 20 minut. Najważniejsze jest jednak regularne – najlepiej co 2- 3 godziny – i efektywne przystawianie dziecka do piersi.

Nawał pokarmu jest pozytywnym wskaźnikiem udanej laktacji, a jego brak może wskazywać na nieprawidłowy przebieg produkcji mleka w piersiach czy połogu. Najczęściej laktacja stabilizuje się w ciągu dwóch tygodni od porodu, jednak zdarza się, że objawy nawału pokarmu mogą trwać nawet kilka tygodni.

„Poślizg hormonalny” mogą mieć mamy po cięciach cesarskich oraz porodach zabiegowych. W takich przypadkach nawał pokarmu może się opóźnić i wystąpić około 5.-7. doby po przyjściu maluszka na świat.

Zastój pokarmu - Obrzęk piersi charakteryzuje się bólem i zaburzeniami wypływu mleka, a więc zastojem pokarmu – to najostrzejsza postać obrzęku. Jest to stan patologiczny, który najczęściej jest konsekwencją nieprawidłowego postępowania podczas nawału pokarmu. Do tego stanu doprowadza również niedostateczne i nieprawidłowe opróżnianie piersi. Występowanie objawów tej dolegliwości osiąga szczyt między 2. a 10. dobą po porodzie i może dotyczyć obu piersi. Mama odczuwa wtedy ból oraz tkliwość piersi, a także może pojawić się u niej wyższa temperatura ciała, nawet do 38,5° Celsjusza.

Przy tej dolegliwości mama karmiąca może pomóc sobie poprzez zmiękczanie brodawki przed przystawieniem malucha do piersi, aby dziecku łatwiej było ją uchwycić. Warto stosować ciepłe, wilgotne okłady na otoczkę, które często ułatwiają przepływ zgromadzonego w przewodach i naczyniach pokarmu. Dzięki temu niemowlę łatwiej chwyci brodawkę. Jeśli dziecko odmawia ssania lub jest najedzone, a mama odczuwa dyskomfort, powinna odciągać niewielkie ilości pokarmu między karmieniami – do momentu, kiedy poczuje ulgę. Jeśli natomiast niemowlę ssie nieefektywnie lub nie może być karmione piersią, zaleca się pełne odciąganie pokarmu laktatorem.

W przypadku zastoju pokarmu przed karmieniem warto zastosować techniki ułatwiające wypływ mleka z piersi. Przede wszystkim mama powinna być zrelaksowana. Pomoże też ciepły okład na pierś oraz wygodna pozycja. Dobrym pomysłem będzie także krótki ciepły prysznic, podczas którego poprzez delikatny masaż w kierunku brodawki kobieta może usprawniać wypływ pokarmu. Podczas karmienia mama może również rytmicznie, ale delikatnie masować czy głaskać pierś w kierunku brodawki. Po karmieniu trzeba pamiętać o przykładaniu zimnych okładów – wystarczy na około 20 minut.

Eksperci zwracają także uwagę na wybór odpowiedniej pozycji do karmienia. Mama powinna przystawiać niemowlę do piersi, w której pojawił się zastój, a ponadto często zmieniać pozycję do karmienia, po to, by pierś zawsze była opróżniana dookoła.

Trzeba pamiętać, że obrzęk piersi i zastój pokarmu zawsze są konsekwencją nieprawidłowego postępowania podczas karmienia piersią. W takiej sytuacji konieczna jest diagnoza według protokołu umiejętności ssania piersi przez dziecko, a następnie – jeśli jest taka konieczność – korekta techniki karmienia. W przypadku nieustępowania problemów z zastojem pokarmu bezzwłocznie zaleca się konsultację z położną lub doradcą laktacyjnym.

Zapalenie piersi - W przypadku zapalenia piersi kluczowe jest wczesne rozpoznanie, różnicowanie i zastosowanie najwłaściwszego w danej sytuacji postępowania terapeutycznego, dzięki któremu możliwe jest szybkie ograniczenie objawów, zapobieganie powikłaniom i ochrona laktacji.

Zapalenie piersi to stan zapalny (z udziałem bakterii lub bez nich), którego przebiegowi towarzyszy silny ból piersi, zaburzenia wypływu pokarmu oraz wysoka temperatura ciała. Ponadto mama może odczuwać złe samopoczucie.

Zapalenie piersi może wystąpić na każdym etapie laktacji. W każdym przypadku należy szczegółowo ocenić przebieg karmienia piersią, liczbę karmień w ciągu doby, a także długość przerw między przystawieniami niemowlęcia do piersi. W przypadku podejrzenia zapalenia piersi zaleca się jak najszybszy kontakt z położną lub doradcą laktacyjnym. Zaniedbanie leczenia lub nieprawidłowe postępowanie może skutkować ropniem piersi. Dobrze przy tym mieć świadomość, że nie każdy przypadek zapalenia piersi wymaga antybiotykoterapii.